Chỉ số Nikkei là gì? Những thông tin cần biết về chỉ số Nikkei 225

Chỉ số Nikkei là một công cụ quan trọng của thị trường chứng khoán Nhật Bản. Để giúp nhà đầu tư hiểu rõ hơn về Nikkei Index là gì và chỉ số Nikkei hôm nay đang diễn biến như thế nào, bài viết dưới đây sẽ đem tới cho bạn những thông tin để có cái nhìn tổng quan nhất.

Tổng quan về chỉ số Nikkei

Chỉ số Nikkei 225 được xem là bộ chỉ số quyền lực tại Nhật Bản, có cách tính toán và sử dụng tương tự chỉ số Dow Jones tại Mỹ. Cụ thể, chỉ số Nikkei được hiểu như sau:

Chỉ số Nikkei là gì?

Chỉ số Nikkei (viết tắt của Nikkei 225 Stock Average) hay chỉ số Nikkei Asia là chỉ số chứng khoán bao gồm giá của 225 công ty Blue-chip của Nhật Bản được giao dịch trên sàn chứng khoán Tokyo. Nikkei 225 được đánh giá là chỉ số chứng khoán hàng đầu và được theo dõi chặt chẽ nhất của thị trường chứng khoán Nhật Bản. 

Lịch sử về chỉ số Nikkei 225

Chỉ số chứng khoán Nikkei được sử dụng cho sàn giao dịch chứng khoán Tokyo (Tokyo Stock Exchange – TSE) bắt đầu có hiệu lực sử dụng từ 16 tháng 5 năm 1949, và bắt đầu được tính toán từ 7 tháng 9 năm 1950. 

Đến năm 1971, tờ báo Nihon Keizai Shimbun (Japan Economic Journal), gọi tắt là “Nikkei” bắt đầu chịu trách nhiệm tính toán chỉ số này hàng ngày với cái tên là “Nikkei Dow Jones Stock Average”. 

Đến năm 1985, thì chỉ số này chính thức có tên gọi Nikkei 225. Kể từ tháng 01 năm 2010, chỉ số chứng khoán Nikkei 225 được tính toán và cập nhật liên tục mỗi 15 giây trong các khung giờ diễn ra giao dịch trên sàn chứng khoán.

Trong lịch sử, chỉ số Nikkei 225 đã từng trải qua một thời kỳ tăng mạnh nhờ tiết kiệm của thế giới. Mức cao nhất đạt tới là là 40.000 điểm vào năm 1989 nhưng sau đó giảm xuống còn 15.000 điểm vào năm 1992 do sự kiện bong bóng tài chính bùng nổ.

Đến cuối năm 2005, sau khoảng thời gian gần 10 năm trì trệ, chỉ số Nikkei 225 cuối cùng đã phục hồi vài điểm, đạt 16.000 điểm nhờ sức hấp dẫn của thị trường Nhật Bản. 

Sau đó trong năm 2013, Nikkei 225 đã tăng 57% đạt mức tăng tốt nhất kể từ năm 1972, sau cuộc bầu cử tổng thống mới và nhờ vào việc hiện thực hóa các cải cách giúp tái tạo sức sống cho nền kinh tế Nhật Bản. Theo đó, chỉ số Nikkei 225 tiếp tục tăng lên mức 20.000 điểm vào tháng 4 năm 2015.

Ngày nay, chỉ số Nikkei Asia được nhiều nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán quan tâm vì tính biến động cao cũng như những chuyển động phản ánh chính xác tình hình kinh tế, chính trị, xã hội .

Biểu đồ chỉ số Nikkei năm 2022

Năm 2022, chỉ số Nikkei 225 nhìn chung giao động ở mức tương đối ổn định, giữ đà tích cực của năm 2021 sau giai đoạn giảm sâu năm 2020 vì những tác động tiêu cực của Covid 19. Cụ thể, năm 2022 chỉ số chứng khoán Nikkei đạt đỉnh ở mức hơn 29.000 điểm vào giai đoạn đầu năm. Sau đó, chỉ số này đã trả qua giai đoạn giảm trong tháng 2 và tháng 3 với mức thấp nhất là hơn 24.000 điểm vào giữa tháng 3. 

Trong một tuần trở lại đây, cùng với sự rung lắc mạnh của chứng khoán Châu Âu và Hoa Kỳ, chỉ số Nikkei 225 đã có những biến động ngược chiều. Tuy nhiên, nhìn chung trong giai đoạn này không chỉ chứng khoán quốc tế mà cả chứng khoán Việt Nam cũng đang đều có những dấu hiệu giảm khiến không ít nhà đầu tư phải lo lắng.

Các yếu tố ảnh hưởng đến chỉ số chứng khoán Nikkei

Giá chỉ số Nikkei 225 sẽ biến động theo sự thay đổi của giá cổ phiếu các công ty thành viên thuộc chỉ số. Sau đây là một số yếu tố sẽ tác động tới các công ty trên thị trường chứng khoán Nhật Bản, qua đó gián tiếp làm ảnh hưởng đến chỉ số Nikkei.

• Giá tiền tệ: Do bản chất của nền kinh tế Nhật Bản là tập trung vào xuất khẩu, sức mạnh của đồng nội tệ sẽ là yếu tố quyết định hàng đầu đến mức giá cổ phiếu. Đồng Yên mạnh đồng nghĩa với việc các sản phẩm của Nhật Bản có thể bị kém cạnh tranh trên trường quốc tế, từ đó tạo động lực làm giảm giá cổ phiếu. Ngược lại, đồng Yên yếu hơn sẽ thúc đẩy nhu cầu ở nước ngoài và có thể tạo đà tăng doanh thu, thúc đẩy Nikkei 225. Vậy nên, đồng Yên và chỉ số chứng khoán Nikkei nhìn chung có xu hướng có mối quan hệ tương quan nghịch.
• Dữ liệu các sự kiện kinh tế: Cũng như đa số các chỉ số chứng khoán khác trên thị trường thế giới, bất kỳ sự kiện nào ảnh hưởng đến bối cảnh chính trị hoặc kinh tế đều có thể làm ảnh hưởng đến chỉ số Nikkei. Một trong những ví dụ điển hình là trong thời kỳ tăng trưởng và việc làm cao, chi tiêu của người tiêu dùng có xu hướng tăng lên, kéo theo sự tăng giá của một số cổ phiếu nhất định.
• Thảm họa tự nhiên: Nhật Bản được biết đến là một trong những đất nước chịu nhiều tác động của tự nhiên. Do đó xu hướng thiên tai có thể ảnh hưởng đáng kể đến chỉ số Nikkei 225. Ví dụ, trận động đất và sóng thần Tōhoku xảy ra vào năm 2011 đã khiến lượng bán ra cổ phiếu rất lớn, khiến chỉ số này giảm điểm hơn 7% trong những ngày tiếp theo.
• Các chính sách của Ngân hàng Trung ương Nhật Bản: Những chính sách được ban hành bởi Ngân hàng Trung ương, đặc biệt là chính sách tiền tệ có thể ảnh hưởng đến chi phí vốn và mô hình chi tiêu của các doanh nghiệp, người tiêu dùng ở đất nước này. Qua đó làm ảnh hưởng đến doanh thu của các công ty niêm yết và tác động giá cổ phiếu.

Cách tính toán chỉ số Nikkei Asia

Chỉ số Nikkei 225 được tính toán tương tự như Chỉ số Dow Jones ở Hoa Kỳ vì đều là chỉ số trung bình số học và không tính đến giá trị vốn hóa thị trường của các công ty thành phần. Do vậy, chỉ theo giá thị trường chứng khoán, các công ty mới có được trọng số đáng kể hơn hoặc ít hơn trong chỉ số này.

Hàng năm, ủy ban Nihon Keizai Shimbun sẽ tiến hành cân nhắc lựa chọn 225 công ty tạo nên chỉ số chứng khoán Nikkei. Sau đó, sự thay đổi thành phần của chỉ số này sẽ bắt đầu có hiệu lực vào tháng 10 hàng năm.

Từ danh sách các công ty thành phần, chỉ số Nikkei 225 sẽ được tính toán theo công thức như sau:

Nikkei 225 = (trung bình giá cổ phiếu của công ty vào một ngày T x giá trị cơ bản)/trung bình của giá đã điều chỉnh

Từ công thức có thể thấy rằng chỉ số chứng khoán Nikkei phản ánh tổng giá của 225 cổ phiếu hàng đầu trên thị trường chứng khoán Nhật Bản tại thời điểm tính toán. Khi chia kết quả thu được cho giá trị trung bình của các mức giá đã điều chỉnh giúp chúng ta có thể xem xét các tình huống cụ thể như hợp nhất cổ phiếu, chia tách cổ phiếu hoặc chia tách công ty. 

Ngoài ra nhà đầu tư cũng cần lưu ý rằng giá của chỉ số này được tính từ 225 cổ phiếu tạo nên chỉ số và là đại diện cho 6 lĩnh vực hoạt động chính bao gồm: công nghệ, tài chính ngân hàng, hàng tiêu dùng, vật liệu tư liệu sản xuất, giao thông vận tải và dịch vụ công cộng. 

Do đó khi tìm hiểu về chỉ số Nikkei chúng ta cần lưu ý quan tâm đến các lĩnh vực hoạt động được chỉ số này thể hiện nhiều nhất. Đặc biệt là hai lĩnh vực trọng yếu: vật liệu và công nghệ.

Ý nghĩa của chỉ số Nikkei

Được xem là chỉ số quốc dân tại thị trường chứng khoán Nhật Bản, Nikkei 225 có nhiều ý nghĩa không chỉ đối với thị trường chứng khoán cơ sở mà còn tạo cơ hội cho sự phát triển của các hợp đồng chứng khoán phái sinh. 

Ý nghĩa cụ thể của chỉ số Nikkei như sau:

• Thứ nhất, thường được gọi là Chỉ số trung bình chứng khoán Nikkei 225 đóng vai trò là chỉ số đại diện chuẩn quốc gia và là chỉ số chính về hiệu quả hoạt động của thị trường chứng khoán Nhật Bản. Điều này đạt được là nhờ Nikkei 225 đã bao gồm 225 cổ phiếu lớn nhất và có tầm ảnh hưởng nhất trên thị trường chứng khoán Nhật Bản.
• Thứ hai, qua phân tích ở trên có thể thấy sự biến động của các yếu tố vĩ mô (kinh tế, chính trị, xã hội ,…) đều ảnh hưởng đến chỉ số Nikkei. Do đó, Nikkei 225 Stock Average được xem là giúp cung cấp góc nhìn tổng quan và cập nhật liên tục về sự biến động của các yếu tố trên thị trường.
• Thứ ba, đối với các công cụ đầu tư phái sinh thì chỉ số chứng khoán Nikkei 225 đóng vai trò là tài sản cơ bản trong hợp đồng phái sinh. Từ đó là cơ sở để các nhà đầu tư giao dịch các hợp đồng phái sinh.

Hướng dẫn đầu tư hiệu quả theo chỉ số Nikkei

Về cơ bản thì việc đầu tư theo chỉ số chứng khoán Nikkei cũng tương tự như đầu tư theo chỉ số VN-Index ở Việt Nam. Tuy nhiên, với tư cách là nhà đầu tư không phải ở thị trường Nhật Bản sẽ có đôi chút khác biệt. Cụ thể về cách đầu tư theo chỉ số Nikkei 225 như sau:

Lợi ích khi giao dịch theo chỉ số Nikkei Index

Trước khi ra quyết định đầu tư thì chắc hẳn rất nhiều người cần đánh giá về lợi ích của phương án đầu tư đó. Với chỉ số chứng khoán Nikkei thì các điểm cộng chính sẽ là tính thanh khoản, tính biến động và phản ánh mối tương quan giữa các loại tài sản.

• Tính thanh khoản: Nikkei 225 Stock Average là chỉ số hàng đầu của thị trường chứng khoán Nhật Bản, do đó thường xuyên được giao dịch với khối lượng lớn. Các nhà đầu tư có thể tham gia mua bán một cách dễ dàng và nhanh chóng với rủi ro thanh khoản ở mức thấp.
• Sự biến động phản ánh các yếu tố vĩ mô: Nikkei 225 index được biết đến là một trong những nhóm chỉ số chứng khoán dễ biến động. Các sự kiện kinh tế vĩ mô như tỷ giá, chính sách tiền tệ, … đều có thể khiến giá Nikkei 225 di chuyển. Do vậy, các nhà đầu tư có rất nhiều cơ hội để tham gia giao dịch và nắm bắt thời cơ tăng giá.
• Tương quan giữa các loại tài sản tạo cơ hội đa dạng hóa: Qua các nghiên cứu cho thấy chỉ số Nikkei phản ánh hành vi của các thị trường chứng khoán khác như Dow Jones. Ngoài ra, chỉ số này cũng được cho là có mối tương quan nghịch biến với đồng JPY. Những sự biến động ngược chiều này cho phép nhà đầu tư đa dạng hóa danh mục đầu tư của mình. 

Thời gian được giao dịch chỉ số Nikkei 225 

Các công ty thuộc Nikkei 225 Stock Average đều được niêm yết trên Sở giao dịch chứng khoán Tokyo (TSE), sàn giao dịch lớn của Nhật Bản. Thời gian hoạt động của sàn này là từ thứ hai đến thứ sáu hàng tuần. Giờ giao dịch chính của chỉ số là từ 9:00 – 11:30 và 12:30 – 15:00 (GMT + 09: 00), 5 ngày giao dịch một tuần (thứ hai đến thứ 6).

Các cách giao dịch với chỉ số Nikkei 225

Với các nhà đầu tư không trực tiếp tham gia vào thị trường chứng khoán cơ sở ở Nhật Bản, chúng ta có thể đầu tư theo các hình thức sau đây: 

Hợp đồng chênh lệch chỉ số Nikkei 225 CFD

Nikkei 225 CFD hay còn gọi là Hợp đồng chênh lệch (Contract For Difference) là sản phẩm tài chính cho phép các nhà đầu tư có thể kiếm lợi nhuận từ việc thị trường chứng khoán tăng hoặc giảm điểm. Cụ thể, nhà đầu tư sẽ mở vị thế Long (mua) nếu kỳ vọng Nikkei 225 Stock Average tăng. 

Ngược lại sẽ mở vị thế Short (bán) nếu tin rằng giá tài sản sẽ giảm trong tương lai. Điểm đặc biệt ở đây là nhà đầu tư không thực sự nắm giữ tài sản là cổ phiếu mà dựa trên phán đoán về sự thay đổi của giá cổ phiếu để hưởng chênh lệch từ việc thay đổi giá trong tương lai. 

Đầu tư vào hợp đồng tương lai chỉ số Nikkei 225

Hợp đồng tương lai Nikkei 225 là một hợp đồng được chuẩn hóa giữa hai hoặc nhiều bên. Mục đích của hợp đồng là thực hiện việc trao đổi một tài sản cụ thể, ở đây là Chỉ số chứng khoán Nikkei 225 với mức giá cụ thể xác định vào thời điểm hiện tại (thời điểm mở vị thế hợp đồng) theo số lượng nhất định. Việc thực hiện hợp đồng này sẽ được diễn ra vào thời điểm trong tương lai. 

Ví dụ, tại thời điểm ngày 01/05/2022, chúng ta mở vị thế mua hợp đồng tương lai (vị thế Long) chỉ số Nikkei 225 với kỳ hạn 03 tháng. Đến 01/08/2022 là thời điểm hạn đáo hạn hợp đồng. Vào lúc này các bên thực hiện đóng vị thế hợp đồng và tính toán lãi/lỗ nếu có.

Đầu tư vào quỹ Nikkei 225 ETF

Trong trường hợp nhà đầu tư chưa có nhiều kiến thức về việc phân bổ vốn khi mở vị thế mua/bán trong hợp đồng tương lai Nikkei 225 thì có thể đầu tư vào các Quỹ ETF Nikkei 225 (Exchange Traded Fund). Cụ thể, các quỹ sẽ mua cổ phiếu sao cho mô phỏng hóa cổ phiếu trong danh sách Nikkei 225, đồng thời phát hành chứng chỉ quỹ ETF cho các nhà đầu tư. 

Do vậy, chứng chỉ quỹ ETF của nhà đầu tư cũng sẽ có sự biến động tương tự như quỹ chỉ số chứng khoán Nikkei 225. Đây được xem là phương pháp đầu tư đơn giản, thuận tiện và phù hợp cho các nhà đầu tư chưa có nhiều kiến thức, kinh nghiệm cũng như thời gian để theo dõi và tìm hiểu từng mã chứng khoán.

Có thể thấy, sự biến động của chỉ số Nikkei 225 giúp phản ánh khách quan sự biến động của các yếu tố vĩ mô và vi mô trên thị trường chứng khoán Nhật Bản. Do đó, nhà đầu tư có thể sử dụng chỉ số chứng khoán Nikkei cho mục đích theo dõi thị trường cũng như ra quyết định đầu tư vào thị trường phát triển này!