Trái phiếu kho bạc là gì? Những lưu ý cần nắm vững khi đầu tư trái phiếu kho bạc

Chắc hẳn bạn đã từng nghe và tìm hiểu về trái phiếu nói chung, trái phiếu kho bạc nói riêng. Hôm nay, hãy cùng Finhay tìm hiểu trái phiếu kho bạc là gì? Những đặc điểm cũng như một số lưu ý mà nhà đầu tư cần nắm vững khi lựa chọn đầu tư vào trái phiếu kho bạc.

Trái phiếu kho bạc là gì?

Trái phiếu kho bạc là trái phiếu được phát hành bởi kho bạc nhà nước nhằm huy động vốn từ quần chúng nhân dân, tổ chức, tập thể để bổ sung vốn vào ngân sách. Nó là một loại giấy chứng nhận nợ của kho bạc với người nắm giữ trái phiếu, đến thời điểm đáo hạn, kho bạc có trách nhiệm hoàn trả toàn bộ vốn và lãi cho người mua.

Trái phiếu kho bạc được đánh giá là loại trái phiếu có tính an toàn cao, rủi ro thấp vì nó là chứng từ cam kết của chính phủ đối với trái chủ. Đây là loại trái phiếu chính phủ phát hành để huy động tiền nhàn rỗi trên thị trường để bù đắp cho những thâm hụt tạm thời trong ngân sách nhà nước. Chính phủ hiếm khi nào vỡ nợ nên nhà đầu tư có thể yên tâm khi lựa chọn trái phiếu kho bạc.

Thông thường, trái phiếu kho bạc có kỳ hạn thanh toán trên một năm, nó là cơ sở để điều tiết và kiểm soát tiền tệ của nhà nước, tất nhiên mục đích chính vẫn là bổ sung ngân sách bù đắp chi tiêu chính phủ. 

Đặc điểm của trái phiếu kho bạc nhà nước

Trái phiếu kho bạc cũng có những đặc điểm của trái phiếu trên thị trường – có kỳ hạn và quy định về lãi suất cụ thể. Mặc dù được đánh giá là an toàn và ít rủi ro nhưng nó vẫn có một số hạn chế ảnh hưởng đến khoản thu nhập của nhà đầu tư. Tìm hiểu chi tiết ngay sau đây.

Ưu điểm 

Trái phiếu kho bạc có rất nhiều ưu điểm nổi bật để thu hút hầu hết các nhà đầu tư chứng khoán trên thị trường. Cụ thể là:

• Độ an toàn cao: Vì được phát hành và cam kết từ chính phủ của một quốc gia, mức độ an toàn của trái phiếu kho bạc là rất cao. Nhà đầu tư chắc chắn nhận được lãi và vốn khi đến kỳ thanh toán. Việc trả tiền cho người nắm giữ trái phiếu này sẽ ưu tiên hơn so với các loại giấy tờ, chứng từ có giá khác.
• Tính thanh khoản cao nhất: Thời hạn của trái phiếu kho bạc thường trên một năm, thời gian chuyển đổi của nó khá nhanh nên rất được ưa chuộng bởi các nhà giao dịch. Bạn có thể  thực hiện các giao dịch mua, bán trực tiếp trên thị trường để thu tiền về nếu không muốn nắm giữ nữa. Từ đó giúp khả năng xoay vòng tiền cho nhà đầu tư cũng nhanh nhất.

Một số ưu điểm của trái phiếu kho bạc cần lưu ý

• Lợi tức xác định trước: Sở hữu trái phiếu kho bạc giúp nhà đầu tư xác định được chính xác nguồn lợi nhuận của mình. Bởi, lợi tức đã được cam kết chi trả theo kỳ hạn xác định trước, cùng với việc thu hồi toàn bộ vốn khi đáo hạn. Khác với cổ phiếu khi mà cổ tức sẽ bị ảnh hưởng bởi kết quả kinh doanh, trái phiếu kho bạc đã xác định được từ lúc ban đầu số tiền bạn sẽ nhận được khi đáo hạn mà không bị tác động bởi bất kỳ điều gì.

Nhược điểm

Mặc dù có rất nhiều ưu điểm nổi bật những trái phiếu kho bạc vẫn có một số hạn chế mà nhà đầu tư cần lưu ý.

• Thông thường các nhà đầu tư nhắm tới các khoản đầu tư ngắn hạn vì nhìn thấy sự biến động của thị trường và muốn tìm kiếm khoản lời từ những ảnh hưởng này, nhưng đầu tư vào trái phiếu kho bạc bạn sẽ không thể kiếm lời nhiều và nhanh chóng trong ngắn hạn. Bởi, tính an toàn cao và ít rủi ro nên lợi nhuận của trái phiếu kho bạc sẽ tương đối thấp so với các công cụ khác, vì vậy khoản thu cố định cũng sẽ thấp.
• Trái phiếu kho bạc chỉ thanh toán lãi và vốn cho nhà đầu tư khi đến ngày đáo hạn. Cho nên nếu bạn hy vọng có được một dòng tiền ổn định thì không thể. Đây cũng là lý do làm cho nó trở nên ít hấp dẫn hơn cho các nhà giao dịch trên thị trường chứng khoán.

Sự khác nhau giữa trái phiếu kho bạc và tín phiếu kho bạc

So sánh giữa trái phiếu kho bạc và tín phiếu sẽ có những điểm khác nhau để nhà đầu tư có thể phân biệt và đưa ra lựa chọn đầu tư hợp lý:

• Thời hạn: Trái phiếu kho bạc có thời hạn từ 1 năm trở lên do ngân hàng nhà nước quyết định. Tín phiếu kho bạc chỉ có thời hạn dưới 1 năm và nếu có sự thay đổi kỳ hạn sẽ do bộ trưởng Bộ tài chính quyết định.
• Đối tượng phát hành: Nếu người mua tín phiếu kho bạc chủ yếu là các ngân hàng, các công ty và trung gian tài chính thì trái phiếu kho bạc người mua có thể là tất cả các nhà đầu tư chứng khoán trên thị trường từ tổ chức đến cá nhân. 
• Chức năng: Tín phiếu kho bạc sẽ được ngân hàng thương mại nắm giữ và xem nó trở thành khoản dự trữ cấp hai. Sau đó, họ có thể sử dụng các khoản tiền đã đóng băng để đem đi đầu tư hưởng lợi tức. Tín phiếu giúp nhà nước thực hiện chính sách thắt chặt tiền tệ, hạn chế sự luân chuyển và chống lại tình hình mất giá của đồng tiền. Còn trái phiếu kho bạc được phát hành nhằm huy động tiền nhàn rỗi trong dân cũng như trong các tổ chức kinh tế, xã hội để đáp ứng nhu cầu chi tiêu của chính phủ.

Mặc dù cả hai loại trên đều được phát hành trong thị trường trái phiếu chính phủ, nhưng chúng cũng có những điểm khác nhau để nhà đầu tư phân biệt và xem xét nên đầu tư vào loại nào tốt hơn.

Tìm hiểu về lãi suất trái phiếu kho bạc

Lãi suất trái phiếu kho bạc được quyết định bởi Bộ tài chính, theo từng đợt phát hành sẽ có mức lãi suất thay đổi khác nhau. Sau khi tiến hành thỏa thuận với ngân hàng nhà nước, trái phiếu kho bạc sẽ có 3 hình thức lãi suất sau:

• Lãi suất cố định áp dụng cho cả kỳ hạn phát hành
• Lãi suất chỉ đạo để tổ chức đấu thầu chọn lãi suất phát hành
• Lãi suất áp dụng từng năm trong thời hạn phát hành

Theo các hình thức này sẽ đảm bảo cho người mua được hưởng lãi suất thực cộng với chỉ số trượt giá nếu có xảy ra trên thị trường. Hiện tại, các trái phiếu kho bạc được phát hành trên thị trường có mức lãi suất bằng 2.25% và đang dự kiến sẽ tăng lên mức mục tiêu là 3%. Mức lãi suất rất thấp so với lãi suất rủi tiết kiệm tại các ngân hàng hoặc lãi quy định trên các trái phiếu thông thường khác. Đó cũng là lý do mà nó an toàn đến như vậy.

Lãi suất trái phiếu kho bạc không tăng ngay lập tức mà sẽ có sự đổi tăng khác nhau giữa các kỳ hạn. Cho nên nhà đầu tư cần nghiên cứu xem việc nắm giữ đến ngày đáo hạn có lợi hơn hay bán nó trên thị trường ngay lúc này hợp lý.

Tham khảo thông tin về lãi suất trái phiếu kho bạc

Có nên đầu tư vào trái phiếu kho bạc nhà nước không?

Nếu nhà đầu tư đang tìm kiếm một kênh đầu tư an toàn có rủi ro thấp nhất trên thị trường thì không nên bỏ qua trái phiếu kho bạc. Nó được phát hành dựa trên sự cam kết của chính phủ một quốc gia, khả năng vỡ nợ là rất thấp nên bạn có thể yên tâm rằng sẽ nhận được tiền lời từ khoản đầu tư này. Ngoài ra, trái phiếu kho bạc cũng là một biện pháp để bạn phân tán rủi ro trong danh mục đầu tư của mình, đa dạng hóa khoản lời nhằm nâng cao hiệu quả đầu tư.

Tuy nhiên đây là kênh đầu tư có lợi nhuận tương đối thấp so với các kênh khác trên thị trường chứng khoán. Bạn có thể bỏ qua nó nếu như chiến lược đầu tư của mình hướng tới mục tiêu lợi nhuận cao. Hơn nữa, nếu nhà giao dịch không ngại rủi ro, chuyên nghiệp và có kinh nghiệm đầu tư lâu dài thì có thể tìm các kênh đầu tư tốt hơn trên thị trường.

Tùy vào nhu cầu và kế hoạch của mỗi người mà trái phiếu kho bạc có thể sẽ là lựa chọn tốt hoặc không tốt. Nhưng tóm lại đây vẫn là một quyết định an toàn cho các nhà đầu tư – đặc biệt những người ít kinh nghiệm, ít vốn và thích cảm giác an toàn.

Một số lưu ý khi nắm giữ trái phiếu kho bạc

Khi đầu tư vào sản phẩm nào, đặc biệt là trong thị trường chứng khoán nhà đầu từ cũng cần hết sức cẩn trọng nghiên cứu thật kỹ về danh mục đầu tư để hạn chế rủi ro ở mức thấp nhất tránh những ảnh hưởng đến tài chính của mình. Trái phiếu kho bạc cũng vậy, dù nó an toàn hơn bất kỳ chứng khoán nào nhưng vẫn có những lưu ý quan trọng mà bạn không thể bỏ qua:

• Bởi vì sự an toàn cao cùng với mức lãi suất thấp nên trái phiếu kho bạc ít được hấp dẫn so với cổ phiếu hay chứng chỉ quỹ. Cũng bởi vì nó được phát hành bởi chính phủ, nên quy định lãi suất không thể thỏa mãn nhu cầu kiếm lời cao của nhà đầu tư.

Những lưu ý quan trọng khi đầu tư trái phiếu kho bạc

• Ở nước ta, lượng trái phiếu kho bạc phát hành bằng VNĐ thường được giao dịch tại các ngân hàng với hơn 80% lượng trái phiếu. Cho nên có thể nói thị trường trái phiếu này khá khó phát triển, khoản mục đầu tư đơn giản, các nhà đầu tư ngoài thị trường khó tiếp cận. Có thể nói các nhà đầu tư nhỏ lẻ trên thị trường sẽ là người tiếp cận sau cùng với số lượng ít ỏi trái phiếu kho bạc còn lại sau khi bị các ngân hàng mua gần hết. Cho nên nó sẽ ảnh hưởng đến khả năng huy động vốn dài hạn của những nhà giao dịch trên thị trường chứng khoán nói chung.
• Trong trường hợp thị trường đang có những chuyển biến xấu, đầu tư vào trái phiếu kho bạc là một quyết định hợp lý nhất. Bạn sẽ không phải đối mặt với nguy cơ khó thu hồi vốn hoặc mất trắng khi mua trái phiếu. Hơn nữa khi kinh tế biến động càng nhiều, nếu muốn huy động vốn thì việc đi vay sẽ phải chịu mức lãi suất cao. So với các sản phẩm chứng khoán khác thì trái phiếu kho bạc ưu thế hơn.

Trên đây là toàn bộ các thông tin về trái phiếu kho bạc mà Finhay muốn đem đến cho bạn đọc. Như vậy chúng ta đã biết được bản chất trái phiếu kho bạc và những lưu ý khi nắm giữ chúng. Từ đó mong là các nhà đầu tư sẽ có được lựa chọn đầu tư hiệu quả nhất. Chúc bạn thành công.