Lựa chọn cổ phiếu theo Phương pháp 4M của nhà đầu tư triệu phú Phil Town

Phương pháp 4M được phát triển bởi Phil Town – tác giả của tựa sách “Rule #1: The Simple Strategy for Successful Investing in Only 15 Minutes a Week!”. Sau 10 năm kể từ 1980 đến 1990, ông đã biến số vốn 1.000 USD trở thành 1,45 triệu USD chỉ bằng cách đầu tư vào chứng khoán. Bằng 20 năm kinh nghiệm của mình cũng như kế thừa phương pháp đầu tư của Benjamin Graham và Warren Buffett, ông đã đưa ra bốn tiêu chí cụ thể để lựa chọn doanh nghiệp đầu tư tiềm năng.

Phương pháp đầu tư 4M là gì?

4M là từ viết tắt của bốn tiêu chí lựa chọn cổ phiếu theo quan điểm của Phil Town, bao gồm:

1. Meaning
2. Moat
3. Management
4. Margin of safety

Theo Phil Town, bốn tiêu chí này sẽ quyết định cổ phiếu tiềm năng và tích lũy chúng sẽ mang lại sự giàu có cho nhà đầu tư.

Giải mã cách ứng dụng phương pháp đầu tư 4M để lọc cổ phiếu tốt

Để hiểu chính xác những yếu tố trong phương pháp 4M, chúng ta cần tìm hiểu cụ thể từng yếu tố có trong nó.

Meaning – Đầu tư vào những doanh nghiệp bạn am hiểu

Việc một doanh nghiệp thế nào được coi là dễ hiểu còn phụ thuộc vào kiến thức và khả năng hiểu biết của bạn trong một vài lĩnh vực nhất định. Bạn càng hiểu sâu về một lĩnh vực nào thì bạn càng dễ hình dung ra môi trường kinh doanh cũng như những đặc thù của ngành nghề đó, từ đó đưa ra những dự đoán tăng trưởng trong tương lai. Sự am hiểu cũng giúp bạn tìm ra lợi thế cạnh tranh đặc biệt có thể trở thành khoản đầu tư tiềm năng.

Trong phương pháp 4M, Phil Town đã đưa ra ba vòng tròn giúp các nhà đầu tư có thể tìm thấy lĩnh vực mà mình am hiểu nhất, bao gồm:

• Đam mê: Cái bạn thực sự thích và sẵn sàng dành hàng giờ liền để tìm hiểu về nó
• Tài năng: Cái bạn làm giỏi nhất
• Chi tiêu: Cái bạn giúp bạn kiếm được tiền hoặc chi tiền cho chúng

Kết hợp cả ba vòng tròn này sẽ giúp bạn tìm được lĩnh vực mà bạn vừa có thế mạnh, vừa có sự yêu thích đồng thời hiểu được thị yếu của khách hàng để đưa ra những lựa chọn đầu tư khôn ngoan nhất.

Moat – Đầu tư vào những doanh nghiệp có lợi thế cạnh tranh vững vàng

Moat được biết đến với khái niệm “con hào kinh tế”. Khái niệm này được Warren Buffett sáng tạo ra để đề cập đến những doanh nghiệp có lợi thế cạnh tranh bền vững. Đó là chìa khóa giúp các doanh nghiệp trụ vững trước biến động của thị trường đồng thời mang lại lợi nhuận ổn định trong suốt thời gian dài.

Một ví dụ điển hình như sự vững vàng vượt qua khó khăn chính là doanh nghiệp PNJ vẫn giữ vững vị thế sau đại dịch Covid-19. Khi đại dịch bùng nổ, các trung tâm thương mại buộc phải đóng cửa và những món đồ xa xỉ như kim cương trang sức đã không còn là mối quan tâm của nhiều người, điều này gây nên thiệt hại nghiêm trọng cho PNJ, vậy điều gì đã giúp thương hiệu trang sức này tồn tại qua thời kỳ khó khăn đó:

• Lợi thế thương hiệu trang sức có thị phần hàng đầu Việt Nam.
• Tự chủ trong khâu chế tác trang sức với hơn 70% số lượng nghệ nhân kim hoàn trên cả nước (2014).
• Mạng lưới phân bố rộng khắp của hơn 300 cửa hàng và sự chuyển đổi sang mô hình online được thực hiện nhanh chóng và mạnh mẽ.

Để dễ dàng hơn trong việc xác định một doanh nghiệp có lợi thế cạnh tranh và tiềm lực phát triển bền vững, Phil Town đã đưa ra năm lợi thế định tính và 5 biểu hiện định lượng.

Lợi thế định tính

Lợi thế định lượng

Management – Đầu tư vào doanh nghiệp có ban lãnh đạo tuyệt vời

Management – nhân tố thứ ba đồng thời là yếu tố không thể thiếu được trong mọi doanh nghiệp. Tuy nhiên để đánh giá yếu tố này không hề đơn giản. Để xác định dễ dàng hơn, Phil Town đã đưa ra những dấu hiệu “bất ổn” nhất định dựa trên thị trường Mỹ:   

• Lương dành cho bộ phận quản lý quá cao so với mức lương trung bình của nhân viên.
• Điều khoản hợp đồng cho việc bồi thường nghỉ việc quá cao.
• Liên tục gia tăng quy mô sáp nhập với nhiều doanh nghiệp khác để làm tăng quy mô, kết quả hoạt động về hình thức.

Để phù hợp hơn với tình hình thực tiễn tại Việt Nam, ban lãnh đạo cần điều chỉnh lại các tiêu chí:

• Ban lãnh đạo hoạt động vì lợi ích của cổ đông, khi những người quản lý luôn đưa ra các quyết định cân bằng giữa lợi ích của doanh nghiệp và lợi ích của cổ đông.
• Thay vì mở rộng hoạt động kinh doanh ra nhiều lĩnh vực không phải thế mạnh thì ban lãnh đạo tập trung vào hoạt động cốt lõi của doanh nghiệp.
• Cơ cấu cổ đông có sự tham gia của nhiều quỹ đầu tư lớn sẽ giúp kiểm soát hoạt động của doanh nghiệp tốt hơn các công ty có cơ cấu gia đình.

Đôi khi, một doanh nghiệp có lợi thế cạnh tranh tốt với chỉ số tài chính hấp dẫn vẫn có thể là là một doanh nghiệp kém, đó là khi ban lãnh đạo gian dối trong các báo cáo tài chính. Một vài chỉ số cần thiết sẽ giúp bạn phát hiện ra ban lãnh đạo có đang trung thực với cổ đông công ty hay không.

Tỷ trọng khoản phải thu so với tổng tài sản 

Khoản thu là phần dễ can thiệp và thay đổi nhất trên báo cáo tài chính bằng các mánh khóe như tạo doanh thu ảo hay tăng vốn ảo. Khoản thu quá cao trong cơ cấu tài sản là một dấu hiệu lớn cảnh báo gian lận tài chính. 

Lợi nhuận của doanh nghiệp

Lợi nhuận là yếu tố thường được các nhà đầu tư quan tâm hàng đầu để đưa ra quyết định đầu tư. Do đó có nhiều doanh nghiệp tìm cách bóp méo chỉ số này.

Bằng cách loại bỏ các khoản thu nhập không thường xuyên mà bạn có thể biết được con số lợi nhuận thực từ hoạt động kinh doanh chính của doanh nghiệp. Hãy xem xét tỷ lệ lợi nhuận cốt lõi trên tổng lợi nhuận trước thuế phải đạt tối thiểu 50% để đảm bảo phần lớn lợi nhuận của doanh nghiệp đến từ hoạt động kinh doanh cốt lõi. 

Margin of Safety – Đầu tư vào doanh nghiệp có biên lợi nhuận an toàn

Theo Phil Town, các nhà đầu tư nên chờ đợi giá cổ phiếu thấp để mua vào. Thời điểm thích hợp lý để mua là khi giá cổ phiếu thấp hơn từ 30% – 50% so với giá trị thực của doanh nghiệp. Ông cũng đặt ra hai tiêu chí định giá là P/E và PEG giúp nhà đầu tư sớm xác định được những doanh nghiệp tốt và mua vào với mức giá phải chăng.

P/E

Đây được xem phương pháp định giá phổ biến và hiệu quả hàng đầu. P/E là chỉ số biểu thị thời gian thu hồi vốn của nhà đầu tư. Một khoản đầu tư hời được tạo ra khi một doanh nghiệp tốt nhưng P/E ở mức thấp hơn P/E chung của thị trường hoặc trung bình ngành. Đối với thị trường Việt Nam hiện tại, con số phù hợp là thấp hơn 15 lần đối với những công ty đáp ứng cả ba chữ M đầu tiên.

PEG

PEG được tạo ra từ tỷ số giữa P/E và tốc độ tăng trưởng lợi nhuận của doanh nghiệp. Một cổ phiếu không bị cho là định giá cao khi P/E thấp hơn tốc độ tăng trưởng của doanh nghiệp trong ba năm gần nhất. Giá cổ phiếu được cho là đủ hấp dẫn khi PEG có giá trị dưới 1.

Để tìm ra những cổ phiếu đúng tiêu chí trên thị trường, nhà đầu tư có thể sử dụng bộ lọc được cung cấp sẵn của các bên thứ 3. Tại đó, bạn có thể dễ dàng đặt ra các tiêu chí và chọn được cổ phiếu phù hợp.

Ưu và nhược điểm của đầu tư theo phương pháp 4M

Dù là phương pháp nào cũng đều có những mặt ưu và nhược điểm khác nhau, chỉ khi nắm rõ chúng bạn mới có thể phát huy tối đa hiệu quả của chúng.

Ưu điểm

Những yếu tố của phương pháp 4M vô cùng dễ hiểu và cụ thể, dễ dàng tiếp cận đối với những nhà đầu tư nhỏ lẻ. Phương pháp 4M phản ánh bốn khía cạnh cơ bản nhất của một doanh nghiệp cũng như cung cấp một quy trình đánh giá để tìm ra cổ phiếu tốt: Tìm doanh nghiệp bạn am hiểu – Xác định lợi thế cạnh tranh – Đánh giá đội ngũ quản lý – Lựa chọn điểm mua phù hợp.

Không chỉ cụ thể trong từng chữ “M” mà các hướng dẫn của Phil Town đều có những chỉ tiêu định tính giúp nhà đầu tư dễ dàng xác định và thực hiện. Ví dụ như ba vòng tròn để xác định tiêu chí Meaning hay việc phân loại năm lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp.

Nhược điểm

Bên cạnh những ưu điểm nêu trên thì nhược điểm của phương pháp 4M nằm ở việc định giá doanh nghiệp chỉ nhờ vào P/E và hệ số tăng trưởng của doanh nghiệp là quá đơn giản dễ gây ra những lầm tưởng sai lệch. Điều này khiến nhà đầu tư sẽ rất dễ đánh đồng tất cả các công ty có lợi thế cạnh tranh sẽ cùng nhận được một mức định giá P/E như nhau.

Sự hiểu nhầm này có thể gây ra những thiệt hại lớn bởi với mỗi doanh nghiệp sẽ có lợi thế cạnh tranh, tỷ suất sinh lời và lợi thế cạnh tranh, khả năng tăng trưởng khác nhau, từ đó mà thị trường cũng linh động thay đổi mốc định giá của chúng cho phù hợp.

Lời khuyên dành cho nhà đầu tư

Tuy các chỉ dẫn theo phương pháp 4M của Phil Town đã rất chi tiết nhưng chỉ áp dụng những chỉ số cơ bản vào thị trường chứng khoán Việt Nam thì việc khoanh vùng được những cổ phiếu tốt còn khá khó khăn. 

Với một thị trường mới nổi như Việt Nam (Emerging market) thì chất lượng lợi nhuận, chất lượng tăng trưởng thực nên được quan tâm và lượng hóa cụ thể hơn. Các yếu tố định tính có thể giúp ích phần nào nhưng không tránh khỏi trường hợp không rõ ràng, phụ thuộc vào suy nghĩ của quan của người làm phân tích.

Ý tưởng của Phil Town là khuyên nhà đầu tư nên lợi dụng lúc thị trường đi xuống và lựa chọn những công ty có tiềm lực tốt để mua vào. Tuy nhiên trong trường hợp thị trường vẫn giao dịch bình thường thì cách lọc cổ phiếu tốt theo phương pháp 4M sẽ khó thực hiện hơn. 

Nếu bạn là người mới tham gia vào thị trường thì phương pháp 4M là con đường giúp bạn dễ dàng hình dung những việc chúng ta cần làm khi đầu tư chứng khoán. Tuy nhiên, để có được thành công và những thương vụ đầu tư hiệu quả thì bạn cần nghiêm túc tìm hiểu sâu sắc hơn về 4 chữ M và có sự ứng dụng linh hoạt tại thị trường Việt Nam.