Đầu tư trái phiếu chính phủ: Cách tính lãi suất và mua trái phiếu chính Phủ

Trái phiếu Chính phủ được coi là một sản phẩm đầu tư có rủi ro rất thấp, mang lại sự kết hợp giữa tính an toàn đáng kể và lợi nhuận tương đối cao. Vậy, nếu đầu tư trái phiếu Chính phủ thì cách tính lãi suất trái phiếu Chính Phủ như thế nào và mua trái phiếu Chính phủ ở đâu? 

Lợi ích khi đầu tư trái phiếu Chính phủ

Trái phiếu được coi là chứng khoán có thu nhập cố định, bởi các nhà đầu tư biết chính xác họ sẽ nhận được bao nhiêu lợi nhuận từ khoản đầu tư của mình.

• Lợi nhuận ổn định: Trái phiếu Chính phủ là loại tài sản mang tính an toàn cao, khả năng bảo toàn vốn đầu tư cho khách hàng gần như tuyệt đối. Cùng với đó là nguồn thu nhập ổn định khi khách hàng được hưởng trái tức, trong thời gian nắm giữ. Những người nắm giữ trái phiếu Chính phủ, đều được đảm bảo sẽ nhận được lợi nhuận từ khoản đầu tư ban đầu của họ mà không lo phá sản.
• Đa dạng hóa danh mục đầu tư: Trái phiếu Chính phủ được Chính phủ bảo lãnh và phát hành trong nước bằng đồng Việt Nam. Do đó, khi muốn đa dạng hóa danh mục đầu tư, các doanh nghiệp có thể  phân bổ dòng tiền vào trái phiếu Chính phủ như một công cụ tương đối an toàn nhằm giảm thiểu rủi ro nếu nền kinh tế không ổn định. Đây cũng là một kênh đầu tư quan trọng của những tổ chức tài chính có lượng lưu trữ tiền lớn; đòi hỏi tính an toàn cao trong đầu tư như các công ty bảo hiểm; Quỹ hưu trí tự nguyện; Quỹ đầu tư an toàn. 
• Thanh khoản nhanh chóng: Căn cứ Điều 8 Nghị định 01, chủ sở hữu trái phiếu Chính phủ được quyền sử dụng trái phiếu để chiết khấu, cho, tặng, chuyển nhượng hoặc thừa kế trong các quan hệ tín dụng và quan hệ dân sự theo quy định hiện hành. 

Cách tính lãi suất trái phiếu Chính phủ

Cách tính lãi suất trái phiếu Chính phủ được quy định tại Thông tư số 111/2018 của Bộ Tài Chính. Lãi suất trái phiếu Chính phủ được hiểu là: Tỷ lệ phần trăm dựa trên giá trị mệnh giá trái phiếu mà chủ sở hữu được hưởng.

Theo đó vào các kỳ trả lãi theo điều kiện, điều khoản của trái phiếu mà chủ sở hữu đang nắm giữ, nhà phát hành sẽ phải thanh toán theo tỷ lệ lãi hàng năm đã được quy định.

Lãi suất trái phiếu Chính phủ được thông báo trên trang điện tử của Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX). Và khi người sở hữu mua trái phiếu Chính phủ thì lãi suất của trái phiếu sẽ được ghi trên trái phiếu mà nhà đầu tư sở hữu.

Nhà đầu tư có thể tính lãi suất phần trăm hàng năm của trái phiếu Chính phủ bằng công thức như sau. 

– Đối với trái phiếu Chính phủ có kỳ hạn trả lãi đầu tiên ngắn hơn so với các kỳ trả lãi tiếp theo:

• Số tiền thanh toán lãi suất trái phiếu với kỳ trả lãi đầu tiên =

(Mệnh giá trái phiếu x Lãi suất danh nghĩa (%/ năm) x số ngày thực tế giữa ngày thanh toán tiền mua và ngày thanh toán tiền lãi đầu tiên kể từ ngày mua trái phiếu) : ( số kỳ hạn trả lãi trong một năm x Số ngày trong kỳ trả lãi theo giả định khi việc thanh toán xảy ra)

• Số tiền thanh toán lãi của một trái phiếu Chính phủ trong các kỳ trả lãi tiếp theo:

Tiền lãi nhận được của một trái phiếu trong các kỳ trả lãi tiếp theo  = ( Mệnh giá trái phiếu x lãi suất danh nghĩa) :  số kỳ hạn thanh toán lãi trong một năm.

Cách mua trái phiếu Chính phủ

Theo Thông tư 11/2018, các nhà tạo lập thị trường phải tham gia đấu thầu để xác định tư cách và điều kiện mua trái phiếu Chính phủ; hoặc mua trực tiếp tại Ngân hàng nhà nước sau khi trái phiếu Chính phủ được phát hành cho các ngân hàng.

Những chủ thể được quyền mua trái phiếu Chính phủ bao gồm: 

• Đối tượng mua trái phiếu là các cá nhân, tổ chức ở Việt Nam và các cá nhân, tổ chức nước ngoài. 
• Các tổ chức của Việt Nam không được sử dụng ngân sách nhà nước cấp để mua trái phiếu.

Kỳ hạn trái phiếu Chính phủ được chia làm 3 loại:

• Trái phiếu ngắn hạn: Có kỳ hạn từ 1 đến 5 năm
• Trái phiếu trung hạn: Có kỳ hạn từ 5 đến 12 năm
• Trái phiếu dài hạn: Có kỳ hạn từ 12 đến 30 năm

Trước khi bắt đầu mua bất kỳ trái phiếu nào, bạn cần xem xét mục tiêu tổng thể của mình. Các kỳ trung hạn và dài hạn có lợi thế là lợi nhuận vốn dài hạn. Tuy nhiên, trái phiếu có thời gian đáo hạn từ 1 đến 5 năm mang lại tính ổn định cao hơn so với các khoản đầu tư dài hạn và lợi nhuận dễ dự đoán và quản lý hơn.

Mua trái phiếu Chính phủ ở đâu?

Đối với trái phiếu Chính phủ phát hành lần đầu bằng hình thức đấu thầu, chỉ có các ngân hàng thương mại và Tổ chức tài chính mới được tham gia đấu thầu để mua. Trường hợp khác, nếu phát hành thông qua công ty bảo lãnh hoặc đại lý hoặc bán lẻ thì các nhà đầu tư là cá nhân và doanh nghiệp được tham gia mua.

Trong trường hợp trái phiếu Chính phủ đã phát hành mà nhà đầu tư cá nhân muốn đầu tư mua/ bán thì phải mở tài khoản tại các công ty chứng khoán và xem các lệnh chào mua/chào bán trên trang sở giao dịch chứng khoán Hà Nội (sàn HNX) để thực hiện giao dịch với phương thức thỏa thuận tương tự giao dịch cổ phiếu.

Tuy nhiên, để thu lời, nhà đầu tư cần xác định những thời điểm mà giá trái phiếu Chính phủ được chào bán ở mức thấp để mua và bán lại vào thời điểm giá cao.

Mua trái phiếu Chính phủ như thế nào?

Các nhà đầu tư có thể mua trái phiếu riêng lẻ thông qua một nhà môi giới hoặc trực tiếp từ một tổ chức Chính phủ phát hành. Một trong những trường hợp phổ biến nhất để mua trái phiếu riêng lẻ, là khả năng các nhà đầu tư chốt lợi suất cụ thể trong một khoảng thời gian nhất định. Chiến lược này mang lại sự ổn định, trong khi lợi tức của quỹ tương hỗ trái phiếu hoặc quỹ giao dịch trao đổi thu nhập cố định biến động theo thời gian.

Điều quan trọng cần lưu ý, là trái phiếu riêng lẻ phải được mua toàn bộ. Cho dù bạn đang tìm hiểu cách mua trái phiếu đô thị hay trái phiếu kho bạc, thì những điều cơ bản khi mua trái phiếu riêng lẻ vẫn giống nhau: Bạn có thể mua chúng dưới dạng phát hành mới hoặc trên thị trường thứ cấp.

Có nên mua trái phiếu Chính phủ không? 

Một trong những ưu điểm nổi bật của trái phiếu Chính phủ đó là tránh được những rủi ro. Bởi trái phiếu có xu hướng cung cấp một dòng tiền đáng tin cậy, điều này làm cho chúng trở thành lựa chọn đầu tư tốt cho các nhà đầu tư.

Một danh mục đầu tư trái phiếu đa dạng hóa tốt giúp mang lại lợi nhuận có thể dự đoán được, ít biến động hơn so với cổ phiếu và lợi tức tốt hơn các quỹ thị trường tiền tệ. Ngay cả khi lãi suất thấp, chủ đầu tư trái phiếu Chính phủ vẫn giữ được dòng tiền ổn định.

Đồng thời, mục đích của các khoản đầu tư có thu nhập cố định là để đa dạng hóa danh mục đầu tư. Nếu bạn nhìn vào sự biến động của thị trường chứng khoán trong năm nay, chứng khoán đang giảm khoảng 13% trong khi trái phiếu Chính phủ tăng 1 – 4,5%. Điều đó quan trọng, bởi nếu một nhà đầu tư nắm giữ một danh mục cổ phiếu và trái phiếu cân bằng, sẽ giúp họ có trải nghiệm đầu tư ít biến động hơn

Trong trường hợp các nhà đầu tư muốn bán trái phiếu để thu tiền mặt cũng rất nhanh chóng bởi tính thanh khoản cao, được sự bảo trợ từ Chính phủ nên có độ an toàn hơn so với những hình thức chứng khoán khác. Do đó, nếu có ý định đầu tư thì trái phiếu Chính phủ là lựa chọn tốt nên cân nhắc hàng đầu.