Cắt lỗ là gì? Nguyên tắc cắt lỗ trong đầu tư chứng khoán

Trong đầu tư ai cũng muốn có được lợi nhuận, tuy nhiên một vài trường hợp xảy ra tác động dẫn đến “cháy tài khoản”, lúc này bắt buộc nhà đầu tư phải “Cắt lỗ”. Vậy thực chất cắt lỗ là gì? Khi nào nên cắt lỗ và nếu không cắt thì có bị sao không? Cùng Finhay tìm hiểu chi tiết trong nội dung sau đây.

Cắt lỗ là gì?

Cắt lỗ tiếng anh là Cut loss – là việc nhà đầu tư đặt lệnh bán/ dừng giao dịch khi tài sản đầu tư vượt mức rủi ro có thể chịu đựng. Đây là một trong những công việc nhằm quản trị rủi ro tài chính của nhà đầu tư. Khi tham gia giao dịch ở bất kỳ lĩnh vực nào, việc kiểm soát và quản trị rủi ro là điều bắt buộc phải thực hiện.

Ngay cả những nhà đầu tư nổi tiếng như Warren Buffett cũng đã từng có những thương vụ đầu tư thua lỗ. Vì thế, các nhà giao dịch cá nhân, F0 mới tham gia vào thị trường gặp phải việc thua lỗ là điều rất khó tránh khỏi. Khi gặp tình trạng thua lỗ, bạn sẽ cần tiến hành “cut loss”. 

Cắt lỗ yêu cầu sự kịp thời và dứt khoát. Giả sử bạn phát hiện một mã cổ phiếu đang nắm giữ bị giảm giá quá sâu so với giá mua vào, ngay khi nhận được tín hiệu từ thị trường, bạn bán mã cổ phiếu đó đi để lấy vốn về. Trong khi nhiều người quan niệm “còn nước còn tát” cứ ráng “gồng” đến nỗi thị trường chạm đáy, cháy tài khoản và không thể “về bờ” được nữa.

Đầu tư và kiếm lời là mục tiêu mà ai cũng muốn, nhưng việc quan trọng hơn là giữ được tiền của mình trên thị trường chứng khoán. Khi bạn còn tiền, bạn sẽ còn cơ hội để tìm đến một mã chứng khoán mới. Nếu tiền của bạn bị “ngâm” tại một mã đang mất điểm, bạn mất cơ hội đầu tư hiệu quả hơn. Chính vì vậy, việc cắt lỗ rất quan trọng mà bất kỳ nhà đầu tư nào cũng phải biết và thực hiện khi cần thiết.

Tuy nhiên, không phải cứ mã đỏ là cắt, một nhà đầu tư thực hiện cắt lỗ đúng thời điểm, đúng nguyên tắc mới đạt được hiệu quả. Bạn cần tích lũy kiến thức và một lượng kinh nghiệm nhất định, học được cách tích lũy và quản lý vốn hiệu quả thì mới quản trị được rủi ro.

Có nên cắt lỗ chứng khoán? 

Thị trường chứng khoán là nơi người ta có thể tìm kiếm cơ hội tài chính, đạt được lợi nhuận từ chính đồng vốn của mình. Tuy nhiên, tham gia với tâm lý là một trò chơi may rủi, hoặc ăn hoặc thua thì phần trăm cao bạn sẽ rời bỏ thị trường vì liên tục thua lỗ. Nếu bạn biết cách cắt lỗ, ít nhất bạn vẫn còn tiền để tìm đến cơ hội đầu tư mới.

Những nguyên nhân chủ yếu khiến bạn phải cắt lỗ

Nguyên nhân thứ nhất: tài khoản đầu tư giảm dần. 

Giả sử bạn bỏ 1 triệu ra mua 100 cổ phiếu A với giá 10.000 đồng, 1 tháng sau giá cổ phiếu A giảm còn 7.000 đồng và vẫn đang có xu hướng giảm sau nhiều phiên giao dịch. Lúc này bạn quyết định bán 100 cổ phiếu A để thu lại vốn là 700.000 đồng. Đây được coi là cắt lỗ, bạn đã lỗ 300.000 đồng và sẽ không bị lỗ thêm nữa. Nhưng nếu bạn vẫn cứ giữ thì khi giá cổ phiếu A giảm, bạn tiếp tục lỗ theo tỷ lệ thuận với giá cổ phiếu.

Nguyên nhân thứ hai: Cơ cấu lại tài sản

Ví dụ bạn mua 10 cổ phiếu trong đó 5 mã lãi và 5 mã lỗ. Mỗi mã lãi trung bình 5%. Mỗi mã lỗ trung bình 15%. Cộng danh mục các mã lại ta được -10% tức bạn bị lỗ 10%. Đây là dấu hiệu của việc quản trị rủi ro không tốt, bạn cần cắt lỗ và tìm kiếm mã đầu tư mới hợp lý hơn.

Nguyên nhân thứ ba: Vượt ngưỡng cắt lỗ

Tùy theo chiến lược của mỗi nhà đầu tư mà họ sẽ chọn chấp nhận rủi ro ở mức -5% hay -10%. Có những người vẫn sẽ tiếp tục giữ mã cổ phiếu dù danh mục đầu tư đã chạm ngưỡng -10%. Nếu vượt qua ngưỡng này họ thẳng tay bán đi để cắt lỗ.

Theo ý kiến của nhiều chuyên gia, một mã cổ phiếu đã mất 10% giá trị nó bắt buộc phải tăng đúng 11% thì mới có thể hòa vốn. Trong khi đó 1 mã cổ phiếu mất tới 50% giá trị nó phải tăng lại 100% mới trở lại giá trị ban đầu. Trên thị trường để kiếm được một mã tăng 100% rất khó, thay vì cứ ngồi chờ đợi trong vô vọng rằng giá tăng, nhà đầu tư nên bán ra để cắt lỗ và tìm kiếm cơ hội mới.

Nguyên nhân thứ tư: Lựa chọn cổ phiếu đầu tư “sai”

Nếu bạn chọn mua cổ phiếu thuộc các doanh nghiệp uy tín, minh bạch, có kết quả kinh doanh ổn định là bạn đang mua “bảo hiểm” cho chính tài sản của mình. Theo Warren Buffett nguyên tắc đầu tư là không bao giờ để tiền mất. Nếu bạn mua cổ phiếu của doanh nghiệp tốt, giá cả phải chăng thì bạn hoàn toàn có thể nắm giữ suốt đời mà không phải cắt lỗ.

Những thiệt hại nếu không kịp thời cắt lỗ

Nếu không kịp thời cắt lỗ, bạn sẽ phải đối mặt với nhiều thiệt hại như: 

Tiền của bạn giảm dần

Nhất là với những nhà đầu tư mới, chưa có nhiều kinh nghiệm trong việc lựa chọn mã cổ phiếu, họ thiếu tính kỷ luật trong việc quản trị danh mục đầu tư nên dễ dàng bị thua lỗ. Khi thấy tài khoản giảm tiền, họ lại nạp thêm tiền vào để giao dịch với khối lượng lớn, mong muốn gỡ lại thì hậu quả càng nghiêm trọng hơn.

Sai lầm dễ bắt gặp nhất chính là nhà đầu tư lờ đi số phần trăm âm mỗi ngày, không lên kế hoạch bảo vệ tài khoản đầu tư. Tình trạng này kéo dài thì người thiệt hại chính là bản thân bạn. Phần lớn do nhìn nhận, đánh giá theo xu hướng đám đông, người ta đang mua nhiều mã này nên mình cũng mua, đến khi giá giảm chưa kịp bán ra thì tiền trong tài khoản đã cạn kiệt.

Ví dụ: Trong vòng 4 tháng cuối năm 2017 đầu năm 2018, mức lợi nhuận trung bình mà cổ phiếu VPB mang lại cho nhà đầu tư là 80% – con số mơ ước mà nhiều người hướng tới. Thế nhưng chỉ sau đó 1 tháng, giá cổ phiếu VPB giảm sâu làm nhiều người trở tay không kịp, tài sản bốc hơi trước khi bạn kịp làm gì.  

Nếu bạn là một nhà đầu tư chuyên nghiệp, nhìn thấy mức lợi nhuận tuyệt vời trên nhưng vẫn không quên dự phòng rủi ro, theo dõi là xác định ngưỡng rủi ro tối đa thì bạn đã kịp thời cắt lỗ, “vào bờ” an toàn so với các nhà đầu tư khác.

Tâm lý của người giao dịch

Nếu bạn đã từng đọc câu chuyện “Ông lão bắt gà tây” bạn sẽ phần nào hiểu được tâm lý chung của nhà đầu tư. 

Khi có 10 con gà tây chui vào bẫy, ông lão đã không giật thanh chống đóng cửa, sau đó 1 con gà đi ra, ông lão mới hối tiếc nghĩ sao lúc nãy không giật sớm là có được 10 con gà. 

Đến một lúc sau, 2 con gà khác đi ra, lúc này ông lại tiếc, sao mình không thỏa mãn với 9 con gà còn lại. Lại một lúc nữa, thêm 3 con gà đi ra và ông vẫn chờ đợi, đến tối thì ông về tay không.

Tâm lý nhà đầu tư cũng tương tự như vậy, bạn mua một cổ phiếu với hy vọng sẽ đạt lợi nhuận. Khi giá giảm, bạn rất khó đưa ra quyết định sẽ bán chúng ngay và chấp nhận lỗ, rồi nuôi hy vọng giá sẽ phục hồi. Việc này cứ tiếp tục, giá cứ giảm, bạn cứ gồng rồi khi giá về lại mức ban đầu thì bạn nghĩ đã về bờ an toàn. Thực tế bạn lỗ 5% thì cần đầu tư lãi 5.3% mới hoàn vốn, lỗ 50% thì lãi 100% mới hoàn vốn. 

Để rồi nhiều người thoái chí, nản lòng từ bỏ, bán hết và rút khỏi thị trường. Mỗi ngày có hàng nghìn nhà đầu tư mới tham gia, đồng thời số lượng nhà đầu tư rời bỏ thị trường cũng rất nhiều. 

Đầu tư thua lỗ là một chuyện, việc chứng kiến tài khoản giảm từng ngày là quá trình đấu tranh tâm lý, chỉ việc quyết định có nên bán để cắt lỗ hay không là một việc rất khó khăn. Nhất là người mới ít vốn, chưa có lời mà đã lỗ thì họ càng sốc hơn.

Bạn cần cắt lỗ càng nhanh càng tốt, tiền của bạn được bảo vệ càng nhiều. Khi đó, bạn có thời gian để tiếp cận mã cổ phiếu khác ngoài thị trường thay vì ngồi chờ giá cổ phiếu phục hồi trở lại rồi mới bán.

Nguyên tắc quan trọng khi cắt lỗ trong chứng khoán

Có nhiều cách cắt lỗ chứng khoán, tuy nhiên mỗi nhà đầu tư cần có một quy tắc cắt lỗ phù hợp với bản thân. Cách đầu tư của mỗi người là khác nhau, về tư duy, tính kiên nhẫn, sức chịu đựng,… giúp bạn xác định được giới hạn mức thua lỗ của bản thân để kịp thời cắt lỗ.

Tuy nhiên, không phải cổ phiếu đến ngưỡng giới hạn thì bạn mới cắt lỗ. Bạn cần lên một kế hoạch cụ thể ngay khi nhận ra sai lầm của bản thân, tìm cách giảm thiểu thiệt hại càng sớm càng tốt mới là cách đầu tư hiệu quả. Ngay cả khi bạn đang lãi và “đánh hơi” được một vài rủi ro tiềm ẩn cho một đợt giảm giá mạnh thì bạn nên nhanh chóng kết thúc khoản đầu tư này.

Hãy xem những khoản thua lỗ đó chính là khoản tiền bảo hiểm chi trả cho hoạt động đầu tư trên thị trường chứng khoán. Dù ở trường hợp giá cổ phiếu tăng ngay sau khi bạn bán cũng không có việc gì phải tiếc nuối. Mục đích cuối cùng của bạn là giữ thua lỗ ở mức an toàn để bạn còn tiền đầu tư vào cơ hội tốt hơn.

Cắt lỗ theo phần trăm

Như đã nói ở trên, thời điểm nhà đầu tư cắt lỗ sẽ dựa vào ngưỡng giới hạn thua lỗ – tức là giá cổ phiếu đã giảm tới con số % nhất định so với giá mua. Có thể là 5 – 10 – 15% tùy mức độ chịu rủi ro của nhà đầu tư. Dựa vào cách này bạn sẽ biết được cụ thể thời điểm nên cắt lỗ và tính được mức lỗ mà bản thân phải chịu.

Cắt lỗ theo phân tích kỹ thuật

Dựa vào các biểu đồ kỹ thuật mà người ta dễ dàng xác định được khi nào cần cắt lỗ. Cụ thể như theo dõi giá trong các vùng hỗ trợ hoặc kháng cự. Nếu giá vượt qua ngưỡng này bạn cần cắt lỗ.

Nhiều người còn đánh giá dựa theo mức giá đỉnh, đáy của quá khứ, đường trung bình cộng, đường xu hướng, xác định lượng cầu thị trường tại mức giá,…

Cách xác định điểm cắt lỗ

• Dựa vào đường trung bình cộng: Nhà đầu tư thiết lập điểm cắt lỗ, xác định giá cổ phiếu liệu đạt tới ngưỡng hỗ trợ hay kháng cự chưa, nếu đạt thì cắt lỗ kịp thời.
• Dựa vào đường xu hướng ngưỡng hỗ trợ hoặc kháng cự: Nếu khối lượng giao dịch của một mã cổ phiếu tại mức giá trong vùng này thì xu hướng cổ phiếu có thể bị thay đổi, nhà đầu tư cần cắt lỗ bằng cách “thoát hàng” ngay.
• Đặt lệnh dừng lỗ (Lệnh Stop loss) ngay dưới vùng hỗ trợ trọng yếu: Nếu giá giảm sâu vượt qua ngưỡng này thì lệnh kích hoạt bán ra cổ phiếu để nhà đầu tư thu tiền về.

Nhìn chung, việc mua và nắm giữ cổ phiếu thường dễ dàng hơn so với với quyết định bán ra. Khi bạn đã chọn mua một cổ phiếu thì lựa chọn bán ra dứt khoát nếu giá tăng và bạn có lợi. Trường hợp giá giảm thì nuôi hy vọng giá tăng trở lại là điều dễ hiểu.

Nên xây dựng một danh mục đầu tư tốt bằng cách mua các cổ phiếu của công ty uy tín. Như vậy bạn sẽ không rơi vào tình trạng phải cắt lỗ để bảo vệ tài chính của mình. Tuy nhiên, đã tham gia vào thị trường thì những kiến thức và nguyên tắc quản trị rủi ro là điều cần thiết. Đồng thời cần xây dựng tính kỷ luật trong quá trình đầu tư để không bị tâm lý ảnh hưởng đến quyết định đầu tư.

Trên đây là toàn bộ thông tin về cắt lỗ, nguyên tắc cắt lỗ cũng như các vấn đề liên quan mà bạn đọc nên tham khảo. Hãy đầu tư hiệu quả mỗi ngày bằng cách học thêm nhiều kiến thức bổ ích, từ đó tìm được cơ hội lợi nhuận tốt hơn.