Khẩu vị rủi ro là gì? Cách xác định khi đầu tư tài chính

Khi bắt đầu tham gia vào thị trường tài chính, các nhà đầu tư sẽ bắt đầu làm quen với cụm từ: Khẩu vị rủi ro. Cụm từ có vẻ hơi lạ tai nhưng là kim chỉ nam cho định hướng cho các nhà đầu tư. Đặc biệt là với những người chưa có nhiều kinh nghiệm. Cùng Finhay tìm hiểu khẩu vị rủi ro là gì và cách xác định trong đầu tư nhé!

Khẩu vị rủi ro là gì?

Khẩu vị được hiểu đơn giản là gu ăn uống. Khẩu vị của mỗi người sẽ khác nhau: Có người không thể ăn được cay; có người lại muốn thêm vị tương ớt vào món ăn…Tương tự trong đầu tư, khẩu vị rủi ro là quan điểm, mức độ chấp nhận của mỗi người về sự rủi ro. Một câu hỏi ví dụ là: Nếu bạn đầu tư 100 triệu thì sẽ chấp nhận mất bao nhiêu tiền nếu đầu tư thua lỗ?

Khẩu vị rủi ro của một người thường được xác định qua các yếu tố như: tổng tài sản đầu tư; bạn đang ở độ tuổi nào? Bạn còn độc thân hay đã lập gia đình?… Sau khi đã xác định được khẩu vị của bản thân, bạn sẽ dễ dàng lên chiến lược đầu tư phù hợp.

Risk-seeking: là thuật ngữ chỉ những nhà đầu tư yêu thích sự biến động của thị trường, chấp nhận rủi ro lớn để đạt được khoản lãi cao. Đây là mẫu người có trái tim sắt đá, chịu được những “cú rung lắc” lớn của thị trường và thậm chí chịu được “nhiệt” của các khoản lỗ lớn.

Risk-averse: ngược lại với risk-seeking, đây là những nhà đầu tư có khẩu vị rủi ro thấp, họ tìm kiếm các loại tài sản có rủi ro thấp và sẵn sàng chấp nhận tỷ suất sinh lợi thấp hơn vì mong muốn bảo toàn vốn.

Các cấp độ khẩu vị rủi ro trong đầu tư

Để biết cách xác định khẩu vị rủi ro của mỗi người, bạn cần phải hiểu rõ các cấp độ rủi ro khác nhau trong đầu tư tài chính. Thông thường, có 5 cấp độ khác nhau như sau:

Không thích rủi ro

Ở cấp độ này, nhà đầu tư là những người cực kỳ không thích rủi ro. Họ thường là những người thích đầu tư vào các kênh mang tính an toàn cao. Những kênh đảm bảo sự an toàn cao như gửi tiền tiết kiệm, mua trái phiếu Chính phủ… 

Nếu bạn không bao giờ quan tâm đến thị trường tiền ảo hay những kênh đầu tư có mức độ rủi ro quá cao, thường xuyên biến động, bạn sẽ thuộc nhà đầu tư có khẩu vị rủi ro cấp độ 1. 

Rủi ro ở mức tối thiểu

Các nhà đầu tư ở cấp độ này thường lựa chọn những chiến lược có tính rủi ro thấp. Họ là những người không kỳ vọng lợi nhuận quá cao và ưu tiên đảm bảo toàn tài sản của mình được an toàn. 

Khác với cấp độ 1 là không thích rủi ro, các nhà đầu tư cấp độ này vẫn chấp nhận chịu các rủi ro nếu chiến lược không đi theo đúng hướng. Tuy nhiên mức độ chấp nhận rủi ro rất thấp. 

Thận trọng

Những nhà đầu tư thuộc cấp độ này thường chọn những kênh đầu tư có rủi ro ở mức trung bình. Ví dụ trong đầu tư chứng khoán, những người thuộc cấp độ thận trọng sẽ chọn cổ phiếu của các công ty uy tín, có lịch sử phát triển bền vững theo thời gian. 

Họ thường không kỳ vọng lợi nhuận cao trong ngắn hạn nhưng trong tương lai, họ muốn có được mức sinh lời cao hơn hình thức gửi tiết kiệm ngân hàng hay mua bảo hiểm. Những người này có khẩu vị rủi ro ở mức trung bình.

Thử thách

Những người thuộc nhóm này có khả năng chấp nhận rủi ro cao hơn các cấp độ trên. Đây là những người khi lên chiến lược hoặc chọn kênh đầu tư thường xem xét hết những cơ hội tiềm năng, nhưng không ngoại trừ rủi ro tương đối cao. Các cơ hội này bao gồm các chiến lược an toàn, rủi ro thấp hoặc cao trong ngắn hạn hay dài hạn. Sau khi phân tích, cân nhắc phân bổ và đưa ra quyết định phương án sinh lời nhất cho mình. 

Họ thường kỳ vọng lợi nhuận cao (trên 20%/năm). Tuy nhiên họ thuộc nhóm đầu tư chấp nhận thử thách nhưng vẫn luôn có sự cân bằng và tìm hiểu kỹ lưỡng các cơ hội trước khi quyết định đầu tư chứ không quá mạo hiểm.

Mạo hiểm

Những nhà đầu tư này thường kỳ vọng lợi nhuận cực kỳ cao. Mức sinh lời mong muốn thường gấp 2-3 lần số vốn bỏ ra, thậm chí X10, X100 tài khoản đối với việc đầu tư train coin trong thị trường tiền điện tử. Họ là những người ưa mạo hiểm, chấp nhận được rủi ro lớn nếu chiến lược có đi sai hướng. Họ thường chọn đầu tư vào Bitcoin, những đồng coin có biến động mạnh hay những loại hình đầu tư mạo hiểm tương tự. 

Cách xác định khẩu vị rủi ro trong đầu tư

Khi đã hiểu được tầm quan trọng của khẩu vị rủi ro là gì thì tiếp theo bạn cần xác định khẩu vị rủi ro của mình đang nằm ở mức độ nào. Đơn giản nhất là bạn có thể đặt các câu hỏi cho mình về mục tiêu tài chính cũng như khả năng chịu lỗ của bạn là bao nhiêu,… để biết được cấp độ chịu rủi ro của bản thân.

Từ 5 cấp độ đã nêu trên, chúng ta cần xem xét xem bản thân mình phù hợp với cấp độ nào nhất. Sau đó, đưa ra một lựa chọn và lên kế hoạch đầu tư của mình đến cùng.

Thường thì các nhà đầu tư có vốn lớn thì sẽ thích khẩu vị rủi ro cấp độ từ 3 trở xuống (thận trọng, mức rủi ro tối thiểu, không thích rủi ro) vì họ muốn ưu tiên sự an toàn cho tài sản của mình. Ngược lại, với những nhà đầu tư nhỏ lẻ lại kỳ vọng mức sinh lời cao. Họ thường lựa chọn cấp độ 4 và 5 là thử thách và mạo hiểm. 

Trong đầu tư, bạn cần phải nắm chắc cái được, cái mất cho mỗi lựa chọn của mình. Qua đó, bạn có thể đưa ra lựa chọn phù hợp và dám chịu trách nhiệm với các quyết định đầu tư của mình. 

Sau khi xác định được khẩu vị rủi ro, bạn nên giữ vững lập trường, kiên định với quyết định của mình. Bạn không nên thay đổi khẩu vị quá thường xuyên. Điều này sẽ ảnh hưởng đến kế hoạch cũng như hiểu quả đầu tư về lâu về dài của bạn.

Chiến lược đầu tư theo từng khẩu vị rủi ro

Khi bạn đã biết khẩu vị rủi ro của mình đang ở mức nào thì tiếp theo sẽ là chiến lược đầu tư phù hợp dành cho từng nhóm đối tượng.

Người an toàn (10-40)

Nhóm đối tượng này là những người có tính kỷ luật trong quản lý tiền bạc, khả năng tiết kiệm cao, sợ gặp rủi ro nên thường chọn những kênh đầu tư uy tín, độ an toàn cao để bảo toàn vốn.

Nếu bạn thuộc nhóm không thích rủi ro hoặc chấp nhận được mức rủi ro thấp có thể lựa chọn các kênh sau để giữ  khả năng sinh lời trong dài hạn.

• Gửi tiết kiệm: Hiện nay đối với hình thức này, bạn có thể nhận được mức lãi suất cao nhất là 6.7%/năm với kỳ hạn 18 tháng.
• Đầu tư vào quỹ mở trái phiếu, lãi suất kỳ vọng có thể lên đến 8.01%.
• Đầu tư trái phiếu chính phủ, lãi suất có thể lên đến 8%, hoặc trái phiếu ngân hàng.

Người thích thử thách (41-70)

Đây là nhóm người không thích quá an toàn. Họ mong muốn tìm kiếm cơ hội đầu tư và thử làm giàu bằng nhiều hình thức khác nhau. Họ là những người có khả năng kiếm tiền tốt và chi tiêu cũng mạnh tay hơn nhóm thích an toàn, tiết kiệm. Khi có cơ hội kiếm lời trong một lĩnh vực nào đó, họ có xu hướng bỏ nhiều tiền bạc để đầu tư vào đây. 

Trong một số trường hợp, vì kiểm soát chưa tốt họ có thể “tất tay” vào một đồng coin hay cổ phiếu nào đó, thử bắt dao rơi với mong làm giàu một phen. Điều này sẽ tăng sự rủi ro trong đầu tư của họ, tuy nhiên họ vẫn chấp nhận được và sẵn sàng  “còn thở, còn gỡ” 

Dưới đây là một số món đầu tư có thể phù hợp khẩu vị của những người thích thử thách này:

• Đầu tư trái phiếu doanh nghiệp hoặc quỹ mở trái phiếu
• Quỹ mở cổ phiếu: Lợi nhuận ở mức tốt có thể đạt trên 20% kèm theo rủi ro thua lỗ
• Quỹ mở cổ phiếu ETF: Lợi nhuận tốt nhất ở mức 20% có đi kèm rủi ro thua lỗ
• Đầu tư cổ phiếu
• Đầu tư bất động sản (Lợi nhuận kỳ vọng có thể lên đến 15%) 

Người thích mạo hiểm (>70)

Đây là nhóm người luôn có mong muốn bắt đồng tiền sinh lời ở mức tối đa cho mình. Thông thường đây là những người đã có sẵn nền tảng tài chính và cũng tự tin với khả năng đầu tư của bản thân. Không chấp nhận dòng tiền đứng yên một chỗ, họ sẽ chọn các hình thức có thể sinh lời cao và nhanh nhất.

Dưới đây là một số món đầu tư có thể phù hợp với nhóm thích mạo hiểm:

• Quỹ mở cổ phiếu: Lợi nhuận ở mức tốt có thể đạt trên 20% kèm theo rủi ro lỗ)
• Quỹ mở cổ phiếu ETF: Lợi nhuận có thể đạt 20% kèm rủi ro lỗ
• Giao dịch Forex
• Cổ phiếu
• Giao dịch tiền ảo

Trên đây là những kiến thức về khẩu vị chấp nhận rủi ro mà những ai tham gia đầu tư đều cần phải nắm chắc. Khi đã hiểu được khẩu vị rủi ro là gì và cách xác định nó trong đầu tư, chúng ta sẽ dễ dàng định hướng chiến lược của mình mà không bị chi phối bởi yếu tố nào. Qua đó, việc đầu tư của bạn cũng sẽ đi đúng hướng và mang lại hiệu quả tốt hơn.