Lịch sử thị trường chứng khoán

Nhắc đến thị trường chứng khoán chắc không ai còn cảm thấy xa lạ. TTCK là yếu tố cơ bản, là biểu tượng của nền kinh tế hiện đại. Mặc dù có thể tiếp cận dễ dàng, nhưng nhiều người nghĩ TTCK rất rủi ro và còn e dè khi tham gia đầu tư. Đối với tài chính cá nhân, kênh TTCK là một phương án đầu tư tối ưu giúp tạo ra lợi nhuận cao so với những phương án an toàn khác. Đầu tư vào TTCK đòi hỏi sự am hiểu về thị trường cũng như kiến thức về các công cụ tài chính.

Lịch sử ra đời và sự phát triển của TTCK thế giới:

Là một bộ phận cấu thành của Thị trường tài chính (TTTC), TTCK là nơi diễn ra các hoạt động mua bán chứng khoán – các hàng hóa và dịch vụ tài chính giữa các chủ thể tham gia. Mặc dù hiện nay TTCK có những giao dịch toàn cầu phức tạp, nhưng từ những ngày đầu, nó được phát triển một cách tự phát và rất sơ khai. Vào khoảng thế kỷ thứ 15, ở Vương Quốc Bỉ, tại các quán café, các thương gia thường tụ tập để trao đổi, mua bán hàng hóa.

Đặc điểm của hoạt động này là các thương gia chỉ trao đổi bằng lời nói với nhau về các hợp đồng mua bán mà không có sự xuất hiện của bất cứ hàng hoá, giấy tờ nào.

Thị trường này phát triển nhanh chóng, được thành lập ở London và một loạt tại Pháp, Đức, Ý, các nước Bắc Âu hay Mỹ. Đến năm 1921, tại Mỹ, khu chợ này được chuyển từ ngoài trời vào trong nhà, Sở giao dịch chứng khoán chính thức được thành lập. 

Xem thêm bài viết: Vai trò của thị trường chứng khoán đối với sự phát triển kinh tế

Các phương thức giao dịch ban đầu vô cùng đơn giản với những ký hiệu giao dịch bằng tay và có thư ký nhận lệnh của khách hàng. Ngày nay, với sự phát triển của khoa học kỹ thuật, các Sở giao dịch chứng khoán đã sử dụng hoàn toàn hệ thống giao dịch điện tử nhằm đem lại hiệu quả và chất lượng cho giao dịch, đồng thời bảo vệ quyền lợi cho các nhà đầu tư.

Quá trình phát triển của TTCK đã trải qua nhiều bước thăng trầm. Thời kỳ huy hoàng nhất là vào những năm 1975 – 1913 cùng với sự phát triển thịnh vượng của nền kinh tế. Ngoài ra, lịch sử ghi nhận hai đợt khủng hoảng lớn khi các TTCK lớn ở Mỹ, Tây u, Bắc u, Nhật Bản bị sụp đổ chỉ trong vài giờ vào 29/10/1929 và 19/10/1987. Song, trải qua các cuộc khủng hoảng, TTCK lại được phục hồi và tiếp tục phát triển.

Những Sở giao dịch chứng khoán ghi dấu lịch sử và nổi tiếng trên thế giới

Sở giao dịch chứng khoán Amsterdam

SGDCK Amsterdam được ra đời từ rất sớm, năm 1622. Tại đây, diễn ra các giao dịch của trái phiếu Chính phủ và cổ phiếu của các công ty. Thời kỳ đầu thành lập, chỉ có 20 người giao dịch. SGDCK Amsterdam được biết đến là nơi đầu tiên cho phép giao dịch liên tục, bán khống, giao dịch quyền chọn…..Tuy ra đời sớm nhưng SGDCK Amsterdam không được biết đến nhiều trong thế giới tài chính như NewYork hay London.

Sở giao dịch chứng khoán London

SGDCK London được thành lập từ 1801. Thời kỳ sơ khai, cổ phiếu không được giao dịch tại một tòa nhà nào cả. Thay vào đó, cả bên môi giới lẫn nhà đầu tư gặp nhau ở các quán cà phê ở khắp London. Khi ấy, nếu một công ty muốn bán cổ phiếu hay phát hành nợ, họ dán thông báo trên cửa các quán cà phê hay gửi thư tới nhà tài trợ.

Sau khi xảy ra đám cháy vào năm 1748, một nhóm giao dịch viên giàu có đã hiến một tòa nhà làm sở giao dịch năm 1773. Từ đây mở ra một thời gian dài nước Anh trở thành thủ đô tài chính của thế giới.

Sở giao dịch chứng khoán New York

Sở giao dịch chứng khoán New York (NYSE) hiện là SGDCK lớn nhất thế giới tính về giá trị vốn hóa thị trường và đứng thứ hai nếu tính theo số lượng công ty niêm yết. Đây chính là Sàn giao dịch chứng khoán lớn nhất và lâu đời nhất ở Mỹ. NYSE bắt đầu từ năm 1792 khi 24 nhà môi giới chứng khoán tập trung dưới một cây Buttonwood trên phố Wall để ký một thỏa thuận thiết lập các quy tắc để mua và bán trái phiếu và cổ phiếu của công ty.

Ban đầu, NYSE chỉ niêm yết 5 công ty. Cho đến ngày nay, SGDCK New York có đến hơn 2600 công ty niêm yết với tổng giá trị hơn 30 nghìn tỷ đô la Mỹ. Nó hoạt động theo hình thức giao dịch đấu giá và giao dịch tự động. NYSE được kiểm soát rất chặt chẽ nhằm duy trì một hệ thống trật tự và công bằng cho các nhà đầu tư.

Sở giao dịch chứng khoán NASDAQ

Đây là Sở giao dịch chứng khoán điện tử đầu tiên trên thế giới. Thay vì để người bán và người mua nhờ người môi giới xác định giá cổ phiếu, NASDAQ dựng một tấm bảng điện tử lớn niêm yết giá và sự biến động theo thời gian thực. Kể từ đó, NASDAQ đã phát triển và đưa ra các hệ thống giao dịch tự động cho phép nhà đầu tư tự động mua bán cổ phiếu của mình dựa trên các tiêu chuẩn định trước.

NASDAQ cũng cho ra đời Hệ thống đặt lệnh quy mô nhỏ (SOES), cho phép nhà đầu tư cá nhân đặt lệnh từ 1000 cổ phiếu trở xuống một cách tự động. SOES đã giải quyết vấn đề nhức nhối tại thời gian đó khi mà giao dịch nhỏ lẻ thường bị các nhà tạo lập thị trường bỏ qua khi họ đặt lệnh qua điện thoại. Các chức năng tự động của thị trường hiện nay phần lớn đều bắt nguồn từ phát minh của NASDAQ.

Kết luận

Giao dịch chứng khoán được thực hiện phổ biến nhất thông qua thị trường tập trung, hay còn gọi là SGDCK. Đây là nơi diễn ra hoạt động mua bán chứng khoán và là cơ quan phục vụ và duy trì trật tự giao dịch, bởi vậy, có thể nói SGDCK là thành phần quan trọng nhất của TTCK. Lịch sử TTCK gắn liền với lịch sử và sự phát triển của SGDCK, từ buổi sơ khai hoạt động của SGDCK với phương thức thủ công diễn ra tại sàn giao dịch, sau này có sự trợ giúp của máy tính và hiện nay đã điện toán hoàn toàn.

Cre: Mạng lưới tài chính cá nhân Việt Nam- Khoa Tài chính Ngân hàng- ĐH Kinh tế – ĐHQGHN

____________________________

Finhay với vai trò huấn luyện tài chính số giúp người dùng tiết kiệm, tích lũy thông minh, gây dựng và bảo vệ gia sản bắt đầu chỉ từ 50.000đ.

Ứng dụng cũng khuyến khích người sử dụng tích lũy – đầu tư có mục tiêu, đều đặn và trong dài hạn để đạt được lợi ích lớn nhất.

• Website: https://www.finhay.com.vn/
• Hỗ trợ trực tiếp: m.me/finhayvn
• Group Cộng đồng Finhay: https://www.facebook.com/groups/finhay/