Lý thuyết Dow là gì? #6 Nguyên lý cơ bản của lý thuyết Dow

Nhà đầu tư khi tham gia thị trường cần nắm rõ thuật ngữ, các nguyên tắc để giao dịch an toàn. Lý thuyết Dow là một nền tảng cơ bản và quan trọng trong phân tích kỹ thuật, giúp bạn dự đoán thị trường chính xác. Vậy lý thuyết Dow là gì? Những nguyên lý cơ bản và ứng dụng thực tế của lý thuyết này như thế nào? Cùng tìm hiểu lý thuyết Dow qua bài viết dưới đây.

Lý thuyết Dow là gì? Lịch sử hình thành

Lý thuyết Dow được coi là nền tảng của một loạt các phân tích kỹ thuật hiện đại ngày nay trong chứng khoán và tài chính. Loại lý thuyết này được phát triển bởi Charles H.Dow – người đồng sáng lập ra chỉ số Dow – Jones quan trọng.

Lý thuyết Dow là tập hợp nhiều luật điểm trong phân tích kỹ thuật, kết quả của các bài báo do Charles H.Dow xuất bản từ năm 1900 – 1902. Lý thuyết này thể hiện sự biến động của toàn thị trường hoặc của các mã cổ phiếu, các cặp tiền tệ. 

Khị thị trường chứng khoán đang trong xu hướng tăng hoặc giảm, sẽ có 1 vài cổ phiếu đi ngược với xu hướng chung, trong khi hầu hết các mã cổ phiếu sẽ dao động giống như xu hướng của thị trường. Vì thế, các mã cổ phiếu bạn đang nắm giữ cũng có thể sẽ bị ảnh hưởng ít nhiều.

Theo lý thuyết Dow, khi mua cổ phiếu thì bên cạnh việc dựa vào phân tích kỹ thuật, nhà đầu tư cũng cần lưu ý tới xu hướng chung của thị trường. Chẳng hạn như tại Việt Nam, nhà đầu tư cần quan tâm tới VN-Index.

Lý thuyết Dow gắn liền với chỉ số chứng khoán nổi tiếng trên thế giới, đó là chỉ số Dow Jones. Đây là chỉ số tập hợp 30 cổ phiếu lớp top đầu trên thị trường chứng khoán Mỹ.

Cùng với đó, cũng có nhiều lý thuyết phân tích kỹ thuật khác được xây dựng trên nền tảng của Dow. Hamilton là người tổng hợp và phát triển các nguyên tắc gần giống ngày nay, trong cuốn sách “The Stock Market Barometer” vào năm 1922. Robert Rhea là người hoàn thiện và xuất bản cuốn “Dow Theory” năm 1932, được nhiều người sử dụng nhất hiện nay.

#6 Nguyên lý cơ bản của lý thuyết Dow trong chứng khoán

Lý thuyết Dow được thể hiện ở 6 nguyên tắc cơ bản trong chứng khoán. Cụ thể, các nguyên lý cơ bản của lý thuyết Dow bao gồm:

Nguyên lý 1: Thị trường chứng khoán phản ánh tất cả

“Thị trường chứng khoán là thước đo của nền kinh tế” là nguyên tắc cơ bản nhất của lý thuyết Dow. Tất cả các thông tin từ quá khứ, hiện tại và tương lai đều ảnh hưởng thị trường chứng khoán, phản ánh chỉ số liên quan và giá cổ phiếu. Các thông tin tài chính như: Thu nhập, lãi suất, lạm phát… được sử dụng để định giá thị trường và ảnh hưởng đến quyết định của nhà đầu tư.

Thị trường chứng khoán phản ánh mọi thứ. Nhà đầu tư có thể dựa trên biến động giá để tổng hợp và dự đoán xu hướng thị trường.

Nguyên lý 2: 3 xu thế của thị trường chứng khoán

Thị trường chứng khoán dựa trên lý thuyết Dow sẽ bao gồm 3 xu thế cơ bản:

• Xu thế chính: Xu hướng cấp 1 có thời gian diễn biến từ 1 đến 3 năm. Chu kỳ này diễn ra nhưng không 1 ai có thể dự đoán và thao túng.
• Xu thế phụ: Xu hướng cấp 2 có thời gian diễn ra từ 1 đến 3 tháng. Đây là xu thế đi ngược lại với xu thế chính.
• Xu thế nhỏ: Thời gian diễn ra của xu thế cấp 3 chỉ trong khoảng 3 tuần. Xu thế này sẽ có xu hướng đi ngược lại với xu hướng phụ. 

Thông thường, các nhà đầu tư thường dựa trên xu hướng chính để đánh giá thị trường, bởi chúng rõ ràng hơn. Các xu hướng nhỏ và phụ thường không rõ ràng hoặc dễ bị nhiễu.

Nếu nhà đầu tư chỉ tập trung vào xu thế phụ và nhỏ, có nghĩa bạn đang tập trung vào các biến động ngắn hạn. Lúc này, nhà đầu tư có thể bỏ qua các cơ hội lớn và đầu tư dài hạn.

Nguyên lý 3: Xu hướng chính gồm 3 giai đoạn phát triển

Xu thế chính của thị trường gồm 3 giai đoạn cơ bản, cụ thể như sau:

• Giai đoạn tích lũy: Đây là giai đoạn khởi đầu cho xu hướng tăng, với các biến động di chuyển rất chậm và gần như không di chuyển. Giai đoạn này nằm ở cuối xu thế giảm, giá cổ phiếu ở mức thấp nên không có bất cứ rủi ro nào về giá. Nhà đầu tư tìm cách tham gia thị trường và ở trong giai đoạn tích lũy. Tuy nhiên, nếu không phải là một nhà đầu tư chuyên nghiệp, bạn sẽ rất khó đánh giá giá cổ phiếu đã kết thúc đợt giảm hay chưa.
• Giai đoạn bùng nổ: Lúc này, nhà đầu tư đã tích lũy được số lượng cổ phiếu nhất định và chờ thời điểm giá có các dấu hiệu khả quan hơn. Giá cổ phiếu bắt đầu tăng trưởng trở lại và bùng nổ. Các nhà đầu tư sẽ có vị thế nhất định trên thị trường và có những khoản lợi nhuận khổng lồ.
• Giai đoạn quá độ: Giá cổ phiếu tăng đến một ngưỡng nào đó, lúc này nhà đầu tư sẽ bắt đầu bị yếu thế và thị trường chuyển qua giai đoạn quá độ. Người nắm giữ cổ phiếu sẽ bắt đầu bán ra cho nhà đầu tư mới và giá bắt đầu xu hướng giảm.

Nguyên lý 4: Các xu hướng thị trường được xác định bởi khối lượng giao dịch

Trong một xu hướng nhất định, khối lượng giao dịch trên thị trường sẽ tăng theo xu hướng của trend và giảm dần trong giai đoạn ngược lại. Có nghĩa, giá tăng thì khối lượng giao dịch tăng, giá giảm kéo theo khối lượng giao dịch giảm.

Tuy nhiên, trong một số trường hợp, khối lượng giao dịch đi ngược lại với xu hướng giá. Điều này cho thấy tính kém bền của xu thế, khả năng cao giá chứng khoán sẽ đảo chiều trong thời gian sắp tới.

Nguyên lý 5: Chỉ số bình quân phải xác định lẫn nhau và tương đương

Lý thuyết Dow cho rằng: Sự đảo chiều có thị trường từ giá tăng sang giảm giá phải phụ thuộc vào 2 chỉ số: Chỉ số Dow Jones và chỉ số ngành vận tải (Transportation Averages). Trong đó, các dấu hiệu xảy ra trên đồ thị của chỉ số này cần phải tương ứng với dấu hiệu xảy ra trên đồ thị của chỉ số kia.

Nguyên lý 6: Xu hướng sẽ được duy trì cho đến khi có dấu hiệu đảo chiều

Theo lý thuyết Dow, một xu hướng sẽ vẫn duy trì cho đến khi có các dấu hiệu cho thấy chúng sẽ đảo chiều. Do vậy, khi phân tích thị trường, nhà đầu tư cần kiên nhẫn, đồng thời tỉnh táo để nhận biết các dấu hiệu đảo chiều. Các chu kỳ có thể sẽ không có thời gian hoàn toàn giống nhau mà dựa trên dấu hiệu để nắm bắt xu thế.

Các mặt hạn chế của lý thuyết Dow trong chứng khoán

Lý thuyết Dow trong chứng khoán được nhiều nhà đầu tư sử dụng để đưa ra quyết định. Tuy nhiên, lý thuyết này vẫn tồn tại những mặt hạn chế cần lưu ý như:

• Không phải lúc nào cũng chính xác: Các nguyên lý chỉ là cơ sở để nhà đầu tư phân tích thị trường gần đúng nhất. Tùy thuộc vào khả năng phân tích, đọc các dấu hiệu thị trường của nhà đầu tư mà lý thuyết có thể đúng hoặc không.
• Có độ trễ: Không thể phủ nhận tính đúng đắn của lý thuyết này, mang lại lợi nhuận cho các nhà đầu tư. Tuy nhiên, nếu quá nghiêm khắc và rập khuôn áp dụng theo các nguyên lý thì bạn có thể mất đi cơ hội kiếm lời, ở giai đoạn đảo chiều hay phần cuối của xu hướng.
• Không chỉnh xác ở giai đoạn trung gian: Hầu như lý thuyết Dow không đưa ra các phân tích và dấu hiệu cho giai đoạn trung gian, ngắn hạn. Điều này không có lợi cho các nhà đầu tư ngắn hạn việc trong phân tích nhận định thị trường.
• Dự đoán không hoàn toàn chính xác thị trường: Trong một số trường hợp, giá cổ phiếu vẫn tăng mặc dù thị trường đang bước vào giai đoạn suy thoái. Điều này sẽ khiến các nhà đầu tư nhỏ, nhà đầu tư F0 về tính đúng đắn của lý thuyết Dow.

Đầu tư chứng khoán không thể bỏ qua lý thuyết Dow để phân tích, nhận định thị trường, xu hướng giá. Các nhà đầu tư F0 cần tìm hiểu rõ về lý thuyết Dow và các nguyên lý để ứng dụng hiệu quả trong các chiến lược đầu tư. Tuy nhiên, bạn cũng cần lưu ý, việc đầu tư không nên quá cứng nhắc, cần linh hoạt kết hợp các thông tin, nhận định thị trường để đưa ra quyết định giao dịch phù hợp nhất.