Top 3 sàn chứng khoán phái sinh uy tín nhất tại Việt Nam

Sàn chứng khoán phái sinh mới xuất hiện tại Việt Nam từ ngày 10/8/2017 nhưng đã ghi nhận sự tăng trưởng ấn tượng. Theo thống kê của HNX chỉ sau 3 năm tính đến tháng 7/2020 đã có 67,9 triệu hợp đồng tương lai được giao dịch trên sàn này.

Bạn đang muốn giao dịch chứng khoán phái sinh nhưng chưa biết sàn nào uy tín? Bài viết ngay dưới đây, Finhay sẽ review cho bạn 3 sàn chứng khoán lớn và uy tín nhất tại Việt Nam hiện nay.

Sàn chứng khoán phái sinh là gì?

Chứng khoán phái sinh là chứng khoán thứ cấp mà giá trị của nó chỉ dựa trên giá trị của chứng khoán chính thường gọi là chứng khoán cơ sở. Sàn giao dịch chứng khoán phái sinh là một thị trường nơi các cá nhân hoặc tổ chức trao đổi các hợp đồng, các sản phẩm phái sinh. 

Một sàn chứng khoán phái sinh hoạt động như một trung gian cho tất cả các giao dịch có liên quan, và lấy biên ban đầu (bảo chứng ban đầu) từ cả hai bên trao đổi để hoạt động như một đảm bảo.

Mặc dù giá trị của một phái sinh dựa trên một tài sản cơ sở, nhưng quyền sở hữu phái sinh không có nghĩa là quyền sở hữu tài sản đó. Chứng quyền, hoán đổi, hợp đồng tương lai, hợp đồng kỳ hạn là những công cụ phái sinh thường được sử dụng.

Sản phẩm giao dịch trên sàn chứng khoán phái sinh

Sản phẩm chứng khoán phái sinh là sản phẩm giao dịch trên giá trị của một tài sản cơ sở. Tại Việt Nam, hợp đồng phái sinh chủ yếu dựa trên chỉ số VN30 được niêm yết trên sàn HoSE. Trên thị trường hiện nay có 4 loại sản phẩm phái sinh:

• Hợp đồng tương lai: Hợp đồng tương lai là hợp đồng mua hoặc bán hàng hóa hoặc chứng khoán theo một mức giá được định trước vào một ngày xác định trong tương lai. Hợp đồng tương lai trên sàn giao dịch được cụ thể và tiêu chuẩn hóa theo số lượng, quy mô cụ thể và ngày hết hạn. 

• Quyền chọn vốn chủ sở hữu: Các tùy chọn có các dạng: gọi và đặt. Quyền chọn mua cung cấp cho người nắm giữ quyền mua cổ phiếu cơ sở ở mức giá đặt trước hay còn gọi là giá thực hiện vào một ngày được ấn định trước trong hợp đồng (ngày hết hạn). Người nắm giữ quyền chọn bán có quyền được bán cổ phiếu ở mức giá và ngày định sẵn được nêu trong hợp đồng. 
• Hợp đồng kỳ hạn: Có sự tương đồng với hợp đồng tương lai ở chỗ người nắm giữ sản phẩm phái sinh này không chỉ có quyền mà còn có nghĩa vụ thực hiện các điều khoản trong hợp đồng theo thỏa thuận. Tuy nhiên, không được điều chỉnh hợp đồng cũng như không bị ràng buộc bởi các quy tắc và quy định giao dịch cụ thể.
• Hợp đồng hoán đổi: Là hợp đồng phái sinh có sự tham gia của hai chủ sở hữu hoặc các bên trong hợp đồng để trao đổi nghĩa vụ tài chính. Hợp đồng hoán đổi lãi suất là dạng hoán đổi phổ biến nhất được các nhà đầu tư ký kết. Hợp đồng hoán đổi không được giao dịch trên thị trường hối đoái mà được giao dịch qua quầy. Bởi hợp đồng hoán đổi có thể tùy chỉnh để phù hợp với nhu cầu của cả hai bên liên quan.

>> Tham khảo ngay cách chơi chứng khoán phái sinh có một không hai từ chuyên gia

Top 3 sàn chứng khoán phái sinh uy tín nhất tại Việt Nam

Sàn chứng khoán phái sinh là một phần trong sàn chứng khoán. Đây là nơi giao dịch các công cụ tài chính. Bản thân các công cụ đó không có giá trị nội tại mà giá trị của chúng được thừa hưởng từ giá trị của các thực thể cơ sở như tài sản, chỉ số hay lãi suất.

Tại Việt Nam, có 3 sàn giao dịch chứng khoán phái sinh là: sàn HOSE (tại TP. Hồ Chí Minh), sàn UPCOM (tại Hà Nội), sàn HNX (Hà Nội).

Sàn chứng khoán phái sinh HoSE

HoSE là tên viết tắt của sàn giao dịch chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh (Ho Chi Minh Stock Exchange). Sàn được thành lập tháng 7 năm 2000 là đơn vị trực thuộc Ủy ban Chứng khoán Nhà nước của Việt Nam. Sàn có trách nhiệm tổ chức, quản lý và điều hành hệ thống giao dịch chứng khoán niêm yết của Việt Nam.

Theo số liệu thống kê tính đến tháng 4/2020 của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, vốn hóa thị trường của sàn này là 2,678,992 tỷ đồng. Cơ chế đặt – khớp lệnh của HOSE cho phép thực hiện 300.000 lệnh mỗi ngày.

Sản phẩm giao dịch trên sàn HOSE bao gồm: Chứng chỉ quỹ ETF, chứng chỉ quỹ đóng, cổ phiếu, trái phiếu, các giao dịch thỏa thuận và chứng khoán phái sinh. Mục tiêu hoạt động của sàn HOSE là:

• Vận hành, tổ chức thị trường chứng khoán phái sinh minh bạch và hiệu quả
• Đầu tư nâng cấp hệ thống công nghệ thông tin, cơ sở hạ tầng giúp các nhà đầu tư và doanh nghiệp dễ dàng kết nối và giao dịch hơn.
• Tăng cường thu hút đầu tư trong nước và quốc tế để huy động vốn cho nền kinh tế.
• Đảm bảo lợi ích cao nhất cho các nhà đầu tư và doanh nghiệp tham gia giao dịch.

Ưu điểm của sàn chứng khoán phái sinh HOSE:

• Đây là sàn chứng khoán được thành lập đầu tiên và cũng là sàn chính tại Việt Nam và hầu hết các công ty đều được niêm yết trên sàn này.
• Hợp đồng tương lai chỉ số VN30 đây cũng là sản phẩm phái sinh đầu tiên cũng được niêm yết trên sàn này. Trong đó VN30 là chỉ số chứng khoán của 30 công ty có mức tăng trưởng tốt nhất được niêm yết trên sàn chứng khoán HoSE. Chứng khoán phái sinh sẽ phụ thuộc vào chỉ số này vì tài sản cơ sở của hợp đồng này là chỉ số VN30.
• Tính thanh khoản trên sàn này luôn ở mức cao.

Nhược điểm: 

Gần đây với sự gia nhập của quá nhiều nhà đầu tư trong khi hệ thống công nghệ thông tin của sàn giao dịch còn nhiều hạn chế dẫn tới thường xuyên xảy ra tình trạng bị sập sàn giao dịch. Điều này gây ra sự khó chịu cho các nhà đầu tư đôi khi nó còn ảnh hưởng đến giao dịch do không khớp lệnh đúng lúc.

Thời gian giao dịch phái sinh tại sàn Hồ Chí Minh được quy định như sau:

Sàn giao dịch chứng khoán phái sinh HNX

HNX là Sàn giao dịch chứng khoán Hà Nội hoạt động dưới hình thức công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên trực thuộc Ủy ban chứng khoán nhà nước. Vốn hóa thị trường của HNX tính đến tháng 4/2020 đạt 197,273 tỷ đồng.

Phương thức giao dịch tại HNX bao gồm khớp lệnh định kỳ, liên tục và thỏa thuận. Đến hết ngày 14/12/2018 HNX tức sau một năm hoạt động, HNX đã đạt được những con số ấn tượng về giao dịch chứng khoán phái sinh cụ thể:

• Khối lượng hợp đồng giao dịch bình quân đạt hơn 76.000 hợp đồng/phiên.
• Giá trị bình quân giao dịch theo danh nghĩa hợp đồng đạt 7,200 tỷ đồng/phiên, tăng tới 7,6 lần so với bình quân năm 2017.
• Khối lượng mở (OI) tại thời điểm tháng 12/2018 đạt 19,500 hợp đồng, gấp 2,35 lần so với phiên giao dịch đầu năm.

Thị trường chứng khoán phái sinh tháng 4/2021 trên sàn HNX tăng mạnh so với tháng trước, số lượng hợp đồng tương lai chỉ số VN30 giao dịch bình quân đạt 188.470 hợp đồng/phiên, tăng 29,23% so với tháng trước. Trong đó ngày 20/04/2021 ghi nhận khối lượng giao dịch kỷ lục đạt 281.627 hợp đồng.

Ưu điểm của sàn giao dịch HNX:

• HNX là một trong 2 sàn chứng khoán phái sinh được niêm yết chính thức trên thị trường (cùng với HOSE).
• Giao dịch chứng khoán phái sinh tại HNX đảm bảo tính minh bạch và an toàn do sàn này chịu sự quản lý và kiểm soát trực tiếp của cơ quan nhà nước đại diện là Bộ tài chính.
• Biên độ dao động lớn phù hợp với các nhà đầu tư.
• Nhà đầu tư và công chúng dễ dàng tiếp cận với các thông tin về tài chính doanh nghiệp, báo cáo, biến động thị trường.. do được công khai tại cổng thông tin của HNX từ đó giúp các nhà đầu tư có thể đưa ra các quyết định chính xác hơn.
• Dễ dàng tìm kiếm và chọn lựa đối tác để giao dịch nhờ hệ thống thông minh của HNX và mạng lưới các công ty chứng khoán thành viên.

Nhược điểm: Tính thanh khoản của sàn này chưa cao và một số mã chứng khoán có thể không tìm thấy trên sàn này do quy định niêm yết. Các hợp đồng tương lai trên thị trường hiện nay chủ yếu là hợp đồng tương lai chỉ số VN30. Hy vọng hợp đồng chỉ số HNX30 sẽ sớm được các nhà đầu tư đón nhận và giao dịch trên sàn chứng khoán phái sinh.  

Sàn giao dịch chứng khoán SSI

SSI là sàn giao dịch thuộc Công ty cổ phần chứng khoán Sài Gòn được thành lập từ năm 1999 và có trụ sở chính tại Thành phố Hồ Chí Minh. Sàn hoạt động ở hai lĩnh vực chủ yếu là tư vấn đầu tư và môi giới chứng khoán được niêm yết tại sở giao dịch chứng khoán Hồ Chí Minh – sàn HOSE và cả sàn HNX.

Quý I năm 2021, giao dịch hợp đồng tương lai trên sàn chứng khoán phái sinh SSI đạt mức 1390 tỷ đồng. Dù dịch bệnh làm nền kinh tế chao đảo nhưng giao dịch trên sàn vẫn tăng trưởng ấn tượng dự báo một năm hoạt động sôi nổi trên sàn này.

Ưu điểm của sàn SSI:

• Có kinh nghiệm lâu năm trên thương trường, có uy tín và được các nhà đầu tư lớn tin tưởng đặc biệt là các nhà đầu tư nước ngoài và khách hàng tổ chức.
• Nguồn vốn và tiềm lực tài chính mạnh
• Nhân lực dồi dào có kinh nghiệm, kiến thức thị trường tốt nên tư vấn tốt cho nhà đầu tư. 
• Đối tác là các tập đoàn, doanh nghiệp lớn như Vinamilk, Vietinbank, Hoàng Anh Gia Lai… đáp ứng được yêu cầu khắt khe của khách hàng. 
• Nguồn thông tin xác thực, đầy đủ nên SSI có thể cung cấp cho công chúng, nhà đầu tư các báo cáo chất lượng cao.
• SSI là công ty đầu tiên tại Việt Nam được Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh chứng khoán phái sinh. Vì vậy, SSI có kinh nghiệm, nghiệp vụ tốt trong giao dịch sản phẩm phái sinh.

Nhược điểm:

• Phí giao dịch của SSI khá cao dao động từ 0,25% đến 0,40%/tổng giá trị giao dịch, cao hơn khoảng 0,1% cho mỗi giao dịch so với các công ty chứng khoán khác. Vì vậy SSI phù hợp với nhà đầu tư lớn, nhà đầu tư tổ chức, hơn là những nhà đầu tư cá nhân nhỏ lẻ.
• SSI không đầu tư quá nhiều cho hệ thống giao dịch. Hệ thống hay bị lỗi, trục trặc trong quá trình giao dịch. Ảnh hưởng tới trải nghiệm của khách hàng.

Chi phí giao dịch phái sinh 

Trong quá trình phát sinh giao dịch phái sinh, khách hàng phải chịu một số mức phí giao dịch. Tùy thuộc vào quy mô, giá trị hợp đồng và các sàn, công ty mà khách hàng phát sinh giao dịch sẽ có mức chi phí cụ thể riêng. Dưới đây là bảng tổng hợp một số mức phí cơ bản mà hầu như giao dịch hợp đồng tương lai nào khách hàng cũng phải chi trả:

Cụ thể về cấu trúc vận hành của sản phẩm phái sinh cụ thể là hợp đồng tương lai trên các sàn giao dịch chứng khoán phái sinh như sau: 

Bước 1: Sở giao dịch xây dựng sản phẩm gửi lên cơ quan có thẩm quyền

Bước 2: Cơ quan có thẩm quyền xem xét, duyệt và cấp phép hợp đồng tương lai đủ tiêu chuẩn. 

Bước 3: Sở giao dịch niêm yết sản phẩm phát hành vào ngày T với các hợp đồng có kỳ hạn khác nhau. Niêm yết và hủy niêm yết tự động khi đáo hạn tại Sàn giao dịch chứng khoán

Bước 4: Giao dịch. Khách hàng có thể đặt lệnh mua/bán qua sàn giao dịch phái sinh và có thể đóng/mở vị thế tại bất kỳ thời điểm nào. 

Bước 5: Đến ngày T+n sẽ tất toán các vị thế và thanh toán phần chênh lệch.

Trên đây là một số thông tin cơ bản về các sàn chứng khoán phái sinh uy tín nhất tại thị trường Việt Nam. Ngoài ra, bạn cũng có thể tham khảo thêm các sàn như Mitrade, VNDirect, MBS,…để có những trải nghiệm giao dịch phái sinh mới mẻ. Hy vọng qua bài viết các bạn có thể lựa chọn được cho mình sàn giao dịch phù hợp nhất để đầu tư hiệu quả. Chúc các bạn thành công.